میترا جلیلی -خبرنگار
وقایع خبری– شیوع کرونا در سال ۲۰۲۰، قرنطینه و خانه نشینی مردم سبب شد تا تعداد بیشتری از مردم جهان، آنلاین شوند و از قابلیت‌های مختلف اینترنت از جمله تجارت الکترونیک، شبکه‌های اجتماعی، پرداخت‌های موبایلی و… بهره بگیرند. محدودیت‌های ناشی از کرونا و قرنطینه سبب شد در طول سال ۲۰۲۰ تعداد زیادی از کاربران به شبکه‌های اجتماعی روی خوش نشان دهند و تعداد کاربران این اپلیکیشن‌ها روند صعودی داشته باشد به گونه‌ای که گزارش Digital 2021 نشان می‌دهد تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی در سال ۲۰۲۰ سریع‌ترین رشد را در ۳ سال گذشته داشته است و روزانه ۱٫۳میلیون کاربر جدید به عضویت شبکه‌های اجتماعی درآمده‌اند یعنی این اپلیکیشن‌ها هر ثانیه ۱۵ کاربر جدید را پذیرا بوده‌اند.
گزارش دیجیتال ۲۰۲۱
 مؤسسه پژوهشی کانادایی Hootsuite و همچنین آژانس شبکه اجتماعی We are Social بتازگی گزارش وضعیت دیجیتال جهان در سال ۲۰۲۱ را ارائه داده‌اند. طبق این گزارش، در ابتدای سال ۲۰۲۱ جمعیت جهان به ۷٫۸۳ میلیارد نفر رسیده و گزارش‌های سازمان ملل نشان از رشد یک درصدی جمعیت دارد به این معنا که در یک سال گذشته، جمعیت جهان بیش از ۸۰ میلیون نفر افزایش یافته است. میزان استقبال مردم از اینترنت و حضور آنها در فضای مجازی هم در یک سال گذشته روند صعودی چشمگیر و مناسبی داشته که البته بسیاری، دلیل آن را پاندمی کرونا و الزام رعایت فاصله اجتماعی، دورکاری، آموزش آنلاین، توسعه تجارت الکترونیک و خرید آنلاین و… می‌دانند.
طبق این گزارش در ژانویه ۲۰۲۱ تعداد کاربران اینترنت در سراسر جهان به ۴٫۶۶ میلیارد نفر رسیده که این رقم ۳۱۶ میلیون نفر بیشتر از ژانویه سال گذشته است و افزایشی۷٫۳ درصدی نشان می‌دهد که بدین ترتیب ضریب نفوذ اینترنت جهان به ۵۹٫۵ درصد رسیده است.
در این گزارش همچنین عنوان شده است که در سال ۲۰۲۰ علاوه بر کاربران اینترنت، شاهد روند صعودی تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی بوده‌ایم به گونه‌ای که آمار نشان می‌دهد در ژانویه ۲۰۲۱ حدود ۴٫۲ میلیارد نفر از جمعیت جهان روی شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارند که این رقم نسبت به ژانویه ۲۰۲۰ افزایشی ۴۹۰ میلیون نفری را نشان می‌دهد که معادل رشد۱۳٫۲ درصدی است. این گزارش همچنین یادآور شده است که تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی اکنون با بیش از ۵۳ درصد کل جمعیت جهان برابری می‌کند. این بدان معناست که درحال حاضر بیش از نیمی از جمعیت کره زمین حداقل از یک شبکه اجتماعی استفاده می‌کنند که البته این تعداد هر سال افزایش می‌یابد هرچند در سال ۲۰۲۰ به‌دلیل شیوع کووید۱۹ و دردسرهایش، این رشد جهشی بوده است.
این کاربران آنلاین
اما کاربران جهان چند ساعت از وقت خود را آنلاین هستند و در اینترنت به سر می‌برند؟ طبق گزارش مؤسسه پژوهشی Hootsuite و آژانس We are Social، کاربران جهان از طریق وسایل مختلف در مجموع روزانه ۷ ساعت را در اینترنت سپری می‌کنند و به این ترتیب می‌توان گفت که حدود ۴۸ ساعت یعنی ۲ روز کامل را در هفته آنلاین هستند. اگر متوسط خواب روزانه فرد را ۷ تا ۸ ساعت در نظر بگیریم، این بدان معناست که کاربران جهان به‌طور متوسط ۴۲ درصد از زمان بیداری خود را آنلاین هستند و در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و… پرسه می‌زنند. این ارقام که مربوط به ژانویه سال ۲۰۲۱ می‌شود، رشد ۴ درصدی سالانه را نشان می‌دهد که رقم مناسبی است.
در این گزارش میزان حضور کاربران در شبکه‌های اجتماعی نیز از چهارماهه سوم سال ۲۰۱۵ تا چهارماهه سوم سال ۲۰۲۰ به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته است. ارقام این گزارش نشان می‌دهد که کاربران دنیا در چهار ماهه سوم ۲۰۱۵ روزانه یک ساعت و ۵۱ دقیقه در شبکه‌های اجتماعی حضور داشتند که این رقم در چهار ماهه سوم سال ۲۰۱۶ با ۱۴٫۸ درصد افزایش به ۲ ساعت و ۸ دقیقه رسید. در نهایت این گزارش نشان می‌دهد به طور متوسط میزان حضور کاربران جهان در شبکه‌های اجتماعی در سال ۲۰۲۰ رشدی چشمگیر داشته و این زمان به ۲ ساعت و ۲۵ دقیقه رسیده است.
البته باید گفت که میزان حضور کاربران جهان در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در مناطق مختلف جهان با یکدیگر متفاوت است و همگی از این الگو پیروی نمی‌کنند. به‌عنوان مثال در آمار ژانویه ۲۰۲۱ نشان داده شده است که کاربران فیلیپینی همچنان با ۴ ساعت و ۱۵ دقیقه حضور روزانه در شبکه‌های اجتماعی صدرنشین جهان هستند و بیش از مردم سایر نقاط جهان در اپلیکیشن‌ها و شبکه‌های اجتماعی وقت گذرانی می‌کنند. پس از فیلیپین نیز کلمبیا در رده دوم جهان قرار دارد که کاربرانش نیم ساعت کمتر از فیلیپینی‌ها در شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارند.
اما این سکه روی دیگری هم دارد و در سوی دیگر ماجرا کاربران ژاپنی کمترین میزان حضور روزانه در شبکه‌های اجتماعی را دارند. کاربران ژاپنی روزانه کمتر از یک ساعت (۵۱ دقیقه) در شبکه‌های اجتماعی پرسه می‌زنند که البته این رقم ۱۳درصد بالاتر از رقمی است که در مدت مشابه سال گذشته توسط این مؤسسات پژوهشی برای کاربران ژاپنی اعلام شده بود.
طبق پیش‌بینی محققان این مؤسسات پژوهشی، اگر میزان استفاده از اینترنت در جهان به همین منوال پیش برود و چیزی تغییر نکند، در طول سال ۲۰۲۱ کاربران اینترنت در جهان حدود ۱۲ تریلیون ساعت، آنلاین خواهند بود که این رقم معادل بیش از ۱٫۳ میلیارد سال است. پس بی‌دلیل نیست که برای بسیاری، تصور زندگی بدون شبکه‌های اجتماعی، تلفن همراه یا اینترنت غیرممکن است.
گوشی‌های هوشمند برنده مسابقه
اما کاربران برای دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بیشتر از کدام وسیله دیجیتال بهره می‌گیرند؟ این گزارش نشان می‌دهد که بیشتر کاربران دنیا ترجیح می‌دهند از گوشی‌های هوشمند خود برای فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های پیام رسان استفاده کنند. طبق این گزارش، مجموع جمعیت کاربرانی که از طریق گوشی هوشمند به شبکه‌های اجتماعی سر می‌زنند، ۴٫۱۵ میلیارد نفر در جهان است که این رقم ۹۸٫۸ درصد از کاربران شبکه‌های اجتماعی را شامل می‌شود.
اطلاعات این گزارش همچنین نشان می‌دهد امروزه ۵٫۲۲ میلیارد نفر از تلفن همراه استفاده می‌کنند که این رقم معادل ۶۶٫۶ درصد از جمعیت جهان را پوشش می‌دهد. همچنین در یک سال گذشته مجموع ارتباطات موبایلی جهان افزایش ۷۲ میلیون نفری داشته و در ابتدای سال ۲۰۲۱ این رقم به ۸٫۰۲ میلیارد عدد رسیده است.
همچنین محققان معتقدند کاربران روزانه ۳ساعت و ۳۹ دقیقه از اینترنت تلفن همراه خود استفاده می‌کنند درحالی که تماشای تلویزیون توسط آنان تنها به ۳ ساعت و ۲۴ دقیقه می‌رسد. بنابراین در میدان مسابقه اینترنت و تلویزیون، این اینترنت است که گوی سبقت را ربوده است. کاربران اینترنت روزانه بیش از ۲ ساعت از طریق تلفن همراه، تبلت یا لپ تاپ خود به‌طور متوسط در حدود ۷ اکانت در شبکه اجتماعی خود حضور می‌یابند.
برترین شبکه‌های اجتماعی جهان
اما کدام یک از شبکه‌های اجتماعی در سال ۲۰۲۰ از همه محبوب‌تر بوده‌اند؟ گزارش دیجیتال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که درحال حاضر حداقل ۶ پلتفرم بیش از یک میلیارد کاربر فعال ماهانه دارند و در حداقل ۱۷ شبکه اجتماعی نیز بیش از ۳۰۰ میلیون کاربر فعال دیده می‌شود. همچنین برخی از این شبکه‌های اجتماعی از نظر کاربران با یکدیگر همپوشانی زیادی دارند به‌عنوان مثال ۸۵ درصد از کاربران ۱۶ تا ۶۴ ساله تیک تاک از فیس بوک هم استفاده می‌کنند و تقریباً ۹۵ درصد از کاربران اینستاگرام در این رده سنی در یوتیوب هم عضویت دارند.
طبق این گزارش، در ژانویه سال ۲۰۲۱ همچنان فیس‌بوک با ۲٫۷۴۰ میلیارد کاربر صدرنشین پرکاربردترین شبکه اجتماعی به شمار می‌رود و پس از آن، یوتیوب با ۲٫۲۹۱ میلیارد کاربر قرار گرفته است. واتس اپ با ۲ میلیارد کاربر فعال ماهانه در ردیف سوم و فیس‌بوک مسنجر با ۱٫۳ میلیارد در رده‌های بعدی قرار دارند. اینستاگرام هم با ۱٫۲۲۱ میلیارد کاربر پنجمین پلتفرم و شبکه اجتماعی پرکاربر جهان به شمار می‌رود. این گزارش نشان می‌دهد که ۴ مورد از ۵ پلتفرم اجتماعی برتر جهان به اپلیکیشن‌هایی اختصاص دارد که در مالکیت فیس بوک است.
طبق این گزارش، وی چت پس‌ از اینستاگرام قرار گرفته است و تیک تاک با ۶۸۹ میلیون کاربر، QQ با ۶۱۷ میلیون و تلگرام با ۵۰۰ میلیون در رده‌های بعدی جای دارند. همچنین اسنپ چت با ۴۹۸ میلیون، پینترست با ۴۴۲ میلیون کاربر، ردیت با ۴۳۰ میلیون و توئیتر با ۳۵۳ میلیون از دیگر شبکه‌های اجتماعی برتر محسوب می‌شوند. با توجه به این آمار، هیچ تعجبی ندارد که بشنویم کاربران جهان در سال ۲۰۲۱ درمجموع به اندازه ۴۲۰ میلیون سال معادل ۳٫۷ تریلیون ساعت از شبکه‌های اجتماعی استفاده خواهند کرد.