زهرا ستاري / وكيل پايه يك دادگستري

مطابق قوانين موضوعه ايران، پس از انعقاد عقد نكاح حقوق و تكاليفي براي زوجين ايجاد مي‌گردد. صرفنظر از بيان تكاليف زوجين، در قانون حقوق زوجين به دو قسم حقوق مالي و غيرمالي تقسيم گرديده است .

عمده حقوق مالي زوجه بر اساس قانون و برگرفته از احكام شرع شامل حق نفقه، حق مهريه و حق اجرت‌المثل ايام زوجيت مي‌باشد. بلافاصله پس از انعقاد عقد نكاح، زن مالك مهر مي‌گردد حتى اگر تصرفات مالكانه بر آن نداشته باشد. اين حق مالكيت بر مهر زايل نمي‌گردد حتي با مرگ زوجين مگر با انتقال آن، ابراء يا اسقاط دريافت آن، هبه يا بذل آن به زوج، كه هريك از اين طرق انتقال آثار حقوقي خاص خود را دارد. چنانچه مهريه مال معين مانند يك واحد آپارتمان با ماشين يا زمين و امثال آن باشد زن مي‌تواند در ايام حيات مرد، بلافاصله پس از انعقاد عقد وي را الزام به تنظيم و انتقال سند رسمي آن نمايد و چنانچه مهر مال معين نباشد مانند تعداد مشخصي سكه طلا يا مبلغي پول يا امثال آن، اين دين از زمان انعقاد عقد بر ذمه زوج مستقر مي‌گردد تا پرداخت نمايد همچنين هر زمان كه زوجه اراده نمايد مي‌تواند آن را از زوج مطالبه نمايد. و اما در صورتي كه زوج در ايام حيات خويش مهريه را پرداخت نكرده باشد يا زوجه اقدام به مطالبه آن ننموده باشد، زن جهت احقاق حق خويش مي‌بايست به وراث زوج مراجعه نمايد كه در اين‌صورت لازم است ايشان به طرفيت تمامي وراث طرح دعوي حقوقي نموده و الزام آنان به انتقال مهر خويش كه مال معين است را از طريق محكمه با ارايه دادخواست تقاضا كند. اما چنانچه مهريه مال معين نباشد زوجه مي‌بايست دادخواست مطالبه مهر خويش را به طرفيت وراث قانوني زوج به دادگاه خانواده ارايه نمايد، در صورتي‌كه متوفي ماتركي از خويش برجاي گذاشته باشد قبل از پرداخت ديون ديگر متوفي، ابتدا مهريه زوجه كه از ديون مقدم مي‌باشد از محل آن ماترك تأديه مي‌شود .

اما اگر ماتركي از متوفي يافت نشود و به بياني هيچ مالي از ايشان برجاي نمانده باشد وراث مخيرند در پرداخت دين مورث خويش يا عدم پرداخت آن.همچنين است درخصوص ساير مطالبات زوجه از قبيل نفقه معوقه و اجرت‌المثل ايام زوجيت يا سهم‌الارث خويش، زوجه مي‌تواند مجددا دادخواست مطالبات خويش را به طرفيت وراث به دادگاه خانواده يا حسب مورد دادگاه عمومي حقوقي  ارايه  نموده  و حق خويش را  دريافت نمايد.