​​​​​​​در هفته بسیج قرار داریم، هفته‌ای که یادآور سلحشوری، ایثار و ازخودگذشتگی اقشار مختلف مردم در دوران دفاع مقدس و فرصتی برای یادآوری ضرورت استمرار عزت و سربلندی ایران و ایرانی در سایه «وحدت» و «همدلی» ملی است؛ دو عاملی که پلی شدند برای عبور کشور از بحران جنگ و ایام تلخ اشغال شهرها و روستاهای کشورمان توسط دشمن بعثی و خسارت‌های مادی و معنوی بسیاری که در نتیجه جنگ به وطن و هموطنانمان وارد می‌آمد. در این دوران، عیار شخصیت، هویت و فضیلت مردم ایران با بسیج مردمی به‌دست آمده و بر همگان معلوم شد که مردم ایران، ملتی بزرگ و سلحشور است که قادر است در بزنگاه‌های تاریخی و در مهلتی محدود و دشوار، یک تاریخ افتخار بیافریند. همه ساله چنین ایامی، یاد و خاطره بسیجیان از جان گذشته که با سالروز صدور فرمان امام خمینی(ره) مبنی بر تشکیل سازمان بسیج ملی، همزمان است، تجدید و بهار معنویت و آغاز فصل رویش جوانه‌ها در فصل پاییز تکرار می‌شود، هنوز تصویر چهره‌های مصمم و جان‌های مشتاق به لقای الهی در نظر مردم شهرها و روستاها زنده و قابل باز‌سازی است. شکوفه‌های ایمان و ایثار که هر شاهد و ناظری را وادار به تجلیل و تکریم می‌کرد و انعکاس‌گر راه و رسم رادمردی و نستوهی ایمان و صلابت وطن‌دوستی بود.هم‌آنانی که موجب شدند در دو قرن اخیر، دفاع مقدس تنها جنگی باشد که بدون از دست دادن کمترین مقدار از خاک میهن از طولانی‌ترین جنگ قرن سرافراز بیرون بیاییم؛ موضوعی که از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و باید همواره از آن یاد کرده و به آن ببالیم.
حضور بسیج در صحنه‌های مختلف، صفحه افتخارآمیزی از تاریخ کشورمان را رقم زد و در گستره مناطق مرزی ۵ استان همجوار با کشور عراق به ثبت رساند.
بسیجی پیش از جنگ به صحنه آمده بود، اما با آغاز جنگ تحمیلی جوهره‌ای از خود بروز داد که بیانگر انسان تراز تعالیم مکتب بود که در پرتو انقلاب اسلامی مجال یافت تا هویت آرمانی خود را در عرصه حیات اجتماعی جامه‌ عمل بپوشاند و براساس اندیشه و الگوی‌های پیشرو، آینده کشور را به‌گونه‌ای پیش ببرد که زمینه برای حاکمیت ارزش‌های جوهری فراهم شود، همان ارزش‌هایی که از دیرباز در آفاق فکری هر ایرانی حضور و نمود داشته و ایثار و ازخودگذشتگی در رأس آنها قرار دارد. حضور بسیجیان در عرصه‌های گوناگون ازجمله دفاع مقدس، موجب شد  مدیریت کشور از ساماندهی برتر و از ابتکارات کارساز و گره‌گشا برخوردار گردد.
وجه غالب تجربه نهاد بسیج براساس درک دینی استوار بوده و الگوی رفتاری و هنجاری بسیجیان و مطلوب‌های این نهاد نیز بر همین مبنا قابل بازشناسی‌اند. نهاد بسیج و بسیجیان به‌عنوان نمادهای عینی آن در دوران دفاع مقدس، رهیافت‌های تازه‌ای پیش روی مدیران کشور نهاد تا با یاری آن راه‌های عبور از «وضعیت موجود» به «وضعیت مطلوب» را بیابند.
پدیده بسیج، فرصت بازنگری به مفاهیم توضیح‌دهنده وضعیت آرمانی مکتب اسلام را نیز فراهم آورد و آموزه‌های هدایتی کتاب وحی الهی و سنت‌های رفتاری معصومین(ع) با ویژگی‌های فرهنگی – تاریخی، درآمیخته با ویژگی‌های عنصر ایرانی را به‌ظهور رساند. فصل جامع آن اندیشه و این تأثیرپذیری را می‌توان در بسیج و بسیجیان دوران دفاع مقدس یافت. بسیجیان دراین دوره با عزم راسخ و با اتکا به اراده نستوه مردم خواستار بالندگی و توسعه کشور بوده و با روشن‌اندیشی، مدینه فاضله را در عرصه‌‌های ماورای مناسبات دنیایی جست‌وجو نمی‌کرد و همواره جامعه آرمانی را به عنوان یک چشم‌انداز دست‌یافتنی برمی‌شمرد.
نفی روابط ظالمانه، کسب آزادی‌های مشروع و قطع ایادی بیگانه در امور کشور را می‌توان از برترین شاخصه‌های بسیج این دوران دانست که با همدلی و اتحاد، روزهای جنگ را آفتابی و درخشان رقم زد. بسیجیان با انگیزه الهی پا به عرصه دفاع از تمامیت ارضی و دفع شر دشمنان نهادند و با رهبری داهیانه امام خمینی(ره) سرنوشت جنگ را با ایثار جان و مال به‌گونه‌ای رقم زدند که فصلی پرافتخار را در تاریخ ایران به نام آنان گشود.
امروز هم انسان ایرانی که دل در گرو استقلال و توسعه کشور دارد، به دستاوردهای بزرگ نهاد بسیج در دوران دفاع مقدس می‌بالد و در راه پاسداری از موهبت استقلال و آزادی همچون رادمردان بسیجی آن دوران آماده فداکاری است. بسیجی دوران دفاع مقدس در پرتو استقلال فارغ از سیطره اجانب به ایرانی آباد و سربلند می‌اندیشید و امیدوارانه چشم به افقی روشن داشت. امروز نیز به رغم جزر و مد حوادث با پیچیدگی‌های بسیار هرکس به استقلال و پیشرفت کشور می‌اندیشد استوارتر از همیشه آماده مقابله با هرگونه توطئه بوده و همچون بسیجیان دهه ۶۰ مصمم است تا بهای زیادی برای آن بپردازد و از کیان کشور پاسداری کند.

** اسماعیل علوی