در دی ماه امسال و براساس تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی، حدود ۶۹۴ هزار فقره چک به ارزشی حدود ۱۱۲ هـزار میلیارد ریال در کل کشور برگشت داده شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۳.۹ درصد و ۷.۷ درصد افزایش نشان می‌دهد. بدین ترتیب از کل تعـداد و مبلـغ چک‌های مبادله شده در دی‌ماه ۱۳۹۸ به ترتیب ۸.۲ درصد و ۱۰.۱ درصد برگشت داده شده است.

طبق این آمار بالغ بر ۸ میلیون و ۴۰۰ فقره چک به ارزشی حدود ۱۱۰۵ هزار میلیارد ریال در دی ماه ۱۳۹۸ در کل کشور مبادله شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۴.۸ درصد و ۱۲.۴ درصد افزایش نشان می‌دهد. در ماه مورد گزارش در استان تهران حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار فقره چک به ارزشی حدود ۵۶۸ هزار میلیارد ریال مبادله شد. درصد تعداد و مبلغ چک‌های برگشت داده شده در آذرماه ۱۳۹۸ به ترتیب معادل ۸.۳ درصد و ۱۰.۵ درصد و در دی ماه سال ۱۳۹۷ به ترتیب برابر ۱۰.۶ درصد و ۱۱.۹ درصد بوده است.
جغرافیای چک‌های بی‌محل
در دهمین ماه سال، در استان تهران بالغ بر ۲۰۵ هزار فقره چک به ارزشی بـیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال برگشت داده شد که از نظر تعداد ۷.۴ درصد و از نظر ارزش ۸.۸ درصد از کل چک‌های مبادله‌ای برگشت داده شده است.
دراین ماه در بین سایر استان‌های کشور، بیش‌ترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌ای در استان، به ترتیب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۱۵.۲ درصد)، چهارمحال و بختیاری (۱۲.۲ درصد) وکردستان و لرسـتان (هرکـدام ۱۱.۷ درصـد) اختصـاص یافتـه اسـت و در ماه مورد بررسی در بین سایر استان‌های کشور، بیش‌ترین نسبت ارزش چک‌هـای برگشتی بـه کل ارزش چک‌هـای مبادلـه شده در استان به ترتیب به استان‌های کرمانشاه (۱۹.۸ درصـد)، کرمان (۱۷.۳ درصـد) و خراسان جنوبی (۱۶.۶ درصد) اختصـاص یافته است و استان‌های ایلام (۶.۸ درصد)، البرز (۸.۳ درصد) و گیلان (۸.۵ درصد) کم‌ترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.
اما از نظر تعداد و مبلغ، استان‌های تهران، اصفهان و خراسان رضوی تقریباً نیمی از چک‌های برگشتی را به خود اختصاص داده‌اند. دراین ماه استان تهران ۲۹٫۶ درصد از چک‌های برگشتی از نظر تعداد و ۴۵ درصد از نظر ارزشی را در اختیار دارد.

استان اصفهان نیز با اختصاص ۱۱ درصد از کل چک‌های برگشتی کشور که ۷۶٫۳ هزار چک را شامل می‌شود در رتبه دوم قرار دارد. این استان ۷٫۴ درصد سهم ارزشی چک‌های برگشتی به ارزش ۸۲۳۷ میلیارد ریال را داشته است. همچنین استان خراسان رضوی با ۵۳٫۳ هزار چک برگشتی ۷٫۷ درصد از کل چک‌های برگشتی را داشته است که این سهم از نظر ارزشی به ۷٫۶ درصد با ۸۴۹۶ میلیارد ریال می‌رسد. البته استان‌های آذربایجان شرقی با ۶٫۹ درصد و یزد با ۵٫۷ درصد از کل چک‌های برگشتی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
 خوش حساب‌ترین استان‌ها
در نقطه مقابل استان‌هایی که بالاترین چک‌های بی‌محل را کشیده‌اند، استان‌هایی هم هستند که در انتهای این جدول قرار دارند. در دی ماه امسال ایلامی‌ها کمترین میزان چک برگشتی را کشیده‌اند به طوری که کل چک‌های برگشتی آنها به ۴۰۰ فقره می‌رسد که تنها یک دهم درصد کل چک‌های برگشتی کشور را شامل می‌شود.

از نظر ارزشی نیز سهم این استان از کل کشور صفر محاسبه شده است چرا که ۳۶ میلیارد ریال ارزش کل چک‌های بی‌محل آن است. استا‌ن‌های خراسان شمالی و سیستان و بلوچستان نیز هر یک با سهم ۳ دهم درصدی در انتهای این جدول قرار دارند. استان خراسان شمالی در دی ماه در مجموع ۲ هزار و ۳۰۰ چک بی‌محل داشته است که ارزش آن ۳۱۷ میلیارد ریال بوده که سهم ارزشی آن از کل نیز به ۳ دهم درصد می‌رسد. سیستان و بلوچستان نیز در این ماه ۲ هزار و ۳۰۰ چک برگشتی داشته که ارزش این چک‌ها معادل ۳ دهم درصد کل کشور ۳۶۹ میلیارد ریال بوده است.
مهم‌ترین علل برگشت خوردن چک‌ها
طبق این گزارش، بالغ بر ۶۶۶ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ۱۰۵ هزار میلیارد ریال در دی ماه ۱۳۹۸ در کل کشور به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع در کل کشور از نظر تعداد ۹۶.۱ درصد و از نظر ارزش ۹۴.۱ درصد از کل چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
در ماه مورد بررسی در استان تهران حدود ۱۹۴ هزار فقره چک به ارزشی حدود ۴۶ هزار میلیارد ریال به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع در استان تهران از نظر تعداد ۹۴.۴ درصد و از نظر مبلغ ۹۱.۵ درصد از کل چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
۵۱ درصد چک‌ها در اختیار ۳ استان
علاوه بر سهم غالب استان‌های تهران، اصفهان و خراسان رضوی در چک‌های برگشتی، این سه استان در صدور چک نیز بیش از نیمی از چک‌های مبادله‌ای کشور را صادر کرده‌اند. براین اساس، ۵۱ درصد از تعداد چک‌های مبادله‌ای کل کشور در دی ماه ۹۸ در سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی مبادله شده است که به ترتیب با ۳۲.۷ درصد، ۱۰.۳ درصد و ۸ درصد بیش‌ترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند. همچنین ۶۴.۱ درصد از ارزش چک‌های فوق در سه استان تهران (۵۱.۴ درصد)، اصفهان (۶.۵ درصد) و خراسان رضوی (۶.۲ درصد) مبادله شده است که بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند.
رشد ۱۳ درصدی ارزش چک‌های وصولی
بالغ بر ۷ میلیون و ۷۰۰ هزار فقره چک به ارزشی بـیش از ۹۹۳ هـزار میلیارد ریال در دی ماه ۱۳۹۸ در کل کشور وصول شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۴.۹ درصد و ۱۲.۹ درصد افزایش نشان می‌دهد. از کل تعداد و مبلغ چک‌های مبادله شده در ماه مذکور به ترتیب ۹۱.۸ درصد و ۸۹.۹ درصد وصول شده است. درصد تعداد و مبلغ چک‌های وصول شده در آذرماه ۱۳۹۸ به ترتیب معادل ۹۱.۷ درصد و ۸۹.۵ درصد و در دی ماه ۱۳۹۷ به ترتیب برابر ۸۹.۴ درصد و ۸۸.۱ درصد بوده است.
حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ۵۱۷ هزار میلیارد ریال در دی ماه ۱۳۹۸ در استان تهران وصول شد که از نظر تعداد ۹۲.۶ درصد و از نظر ارزش ۹۱.۲ درصد از کل چک‌های مبادله‌ای وصول شده است. در ماه مذکور در بین سایر استان‌های کشور، بیش‌ترین نسبت تعداد چک‌های وصولی به کل چک‌های مبادله‌ای در استان، به ترتیب به استان‌های گـیلان (۹۳.۵ درصد)، یزد (۹۳ درصد) و البرز (۹۲.۷ درصد) اختصاص یافته است و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۸۴.۸ درصد)، چهارمحال و بختیاری (۸۷.۸ درصد) وکردستان و لرستان (هرکدام ۸۸.۳ درصد) پایین‌ترین نسبت تعداد چک‌های وصولی به کل چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.