وزن بدن شما نقش مهمی در حفظ تعادل هورمونی ایفا می‌کند، که مستقیماً بر چرخه قاعدگی و تخمک‌گذاری تأثیر می‌گذارد.

وزن بدن شما نقش مهمی در حفظ تعادل هورمونی ایفا می‌کند، که مستقیماً بر چرخه قاعدگی و تخمک‌گذاری تأثیر می‌گذارد. افزایش یا کاهش ناگهانی وزن می‌تواند تولید هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون را دچار اختلال کند؛ این هورمون‌ها برای تنظیم چرخه قاعدگی ضروری هستند. در نتیجه، چنین تغییراتی ممکن است باعث بی‌نظمی پریود، توقف تخمک‌گذاری یا حتی قطع کامل قاعدگی شود. همچنین شرایطی مانند کم‌کاری تیروئید یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نیز می‌توانند این عدم تعادل را تشدید کنند. بنابراین، درک ارتباط بین تغییرات وزن و چرخه قاعدگی اهمیت زیادی دارد.

آیا افزایش وزن می‌تواند پریود را تحت تاثیر قرار دهد؟

بله، افزایش وزن می‌تواند با بی‌نظمی در چرخه قاعدگی همراه باشد. اگر اخیراً وزن اضافه کرده‌اید، این تغییر ممکن است به شکل‌های مختلفی بر قاعدگی شما اثر بگذارد:

۱. پریودهای نامنظم یا نادر

چربی بدن اضافه می‌تواند تعادل هورمونی را بر هم بزند. سلول‌های چربی، استروژن بیشتری تولید می‌کنند و افزایش بیش از حد این هورمون می‌تواند تخمک‌گذاری را متوقف کرده و منجر به قطع پریود شود. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از دلایل شایع قطع پریود در زنان دارای اضافه‌وزن است.

۲. پریودهای سنگین‌تر

زنان دارای اضافه‌وزن اغلب خونریزی قاعدگی شدیدتری را تجربه می‌کنند. این نوع خونریزی معمولاً بیش از ۷ روز طول می‌کشد، با نیاز به تعویض مکرر پد یا تامپون و گاهی با عبور لخته‌های خونی بزرگ همراه است. در صورت درمان نشدن، این شرایط ممکن است منجر به کم‌خونی فقر آهن و در نتیجه خستگی و ضعف شود.

تاثیر کاهش وزن بر چرخه قاعدگی

کاهش وزن سریع یا کمبود وزن نیز می‌تواند به همان اندازه بر چرخه قاعدگی تاثیر منفی بگذارد. کاهش سطح استروژن در این شرایط می‌تواند منجر به نامنظمی یا توقف پریود شود:

۱. پریودهای سبک یا دیرهنگام

کاهش وزن شدید ممکن است سطح استروژن را کاهش دهد و در نتیجه چرخه قاعدگی دچار تاخیر یا بی‌نظمی شود. بدن در چنین شرایطی وارد حالت «بقا» می‌شود و به مغز سیگنال می‌دهد که سیستم تولید مثل را برای صرفه‌جویی در انرژی خاموش کند.

۲. آمنوره (قطع کامل پریود)

در صورت کاهش شدید وزن، ممکن است پریود به طور کامل قطع شود. به این وضعیت آمنوره گفته می‌شود که معمولاً وقتی فرد به مدت سه ماه یا بیشتر پریود نمی‌شود (و باردار نیست)، رخ می‌دهد. علائمی مانند آکنه، ریزش مو، سردرد و رشد موهای زائد صورت نیز ممکن است ظاهر شود. این وضعیت در زنان مبتلا به PCOS شایع‌تر است. کمبود وزن همچنین می‌تواند باعث ناباروری و کاهش تراکم استخوان به دلیل پایین بودن استروژن شود.

چگونه وزن سالمی برای چرخه قاعدگی خود حفظ کنیم؟

برای داشتن چرخه قاعدگی منظم، ضروری است که وزن بدن را در محدوده سالم حفظ کنید. این ۷ راهکار می‌توانند به شما کمک کنند:

1. از یک رژیم غذایی متعادل و سالم شامل میوه، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی، مغزها و دانه‌ها پیروی کنید.
2. از رژیم‌های بسیار محدودکننده یا رژیم‌های زودگذر خودداری کنید؛ این‌ها می‌توانند تولید هورمون‌های مهم را مختل کنند.
3. فعالیت بدنی منظم داشته باشید، مانند پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه‌سواری یا تمرینات مقاومتی.
4. حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید؛ کم‌خوابی روی هورمون‌های مرتبط با اشتها و متابولیسم اثر می‌گذارد.
5. استرس خود را از طریق مدیتیشن، یوگا یا تکنیک‌های تنفس عمیق کاهش دهید؛ استرس مزمن می‌تواند به پرخوری احساسی منجر شود.
6. مصرف آب کافی در طول روز، خصوصاً قبل از وعده‌های غذایی، به کنترل اشتها و کاهش وزن کمک می‌کند.
7. مصرف قندهای افزوده را محدود کنید، چون می‌تواند باعث افزایش وزن و مشکلات هورمونی شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در برخی موارد، تغییرات چرخه قاعدگی می‌تواند نشانه یک مشکل جدی باشد. اگر هر یک از شرایط زیر را تجربه کردید، حتماً با پزشک مشورت کنید:

• قطع پریود به مدت بیش از ۹۰ روز بدون بارداری
• تغییرات ناگهانی در نظم پریود پس از یک دوره منظم
• قاعدگی‌هایی که بیش از ۷ روز طول می‌کشند
• خونریزی بسیار شدید یا نیاز به تعویض پد/تامپون هر یک تا دو ساعت
• فاصله کمتر از ۲۱ روز یا بیش از ۳۵ روز بین پریودها
• خونریزی بین دوره‌ها
• درد شدید غیرمعمول در زمان پریود

وزن بدن تأثیر مستقیم و قابل توجهی بر سلامت هورمونی و چرخه قاعدگی دارد. چه اضافه‌وزن داشته باشید و چه با کاهش وزن شدید مواجه باشید، هر دو وضعیت می‌توانند نظم طبیعی بدن را بر هم بزنند. با رعایت تغذیه مناسب، فعالیت بدنی، خواب کافی و مدیریت استرس، می‌توانید سلامت هورمونی خود را حفظ کرده و چرخه قاعدگی منظمی داشته باشید. در صورت بروز هرگونه نشانه غیرعادی، مراجعه به پزشک بهترین تصمیم است.