وقایع خبری / انفجار بزرگ اطلاعاتى در پایان قرن بیستم به صورت شبکه اینترنت، فرصت ترکیب رسانه‌هاى موجود در یک قالب را ایجاد کرد و با ایجاد فرصت ارتباط گسترده مردمى، انحصار گزارشگرى را از صاحبان سرمایه و حکومت‌ها گرفت.

حاصل این شکسته شدن انحصار و تبدیل گزارشگرى به پدیده‌اى مردمى، انتظارات از گزارشگر را تغییر داد و تنوع زمینه‌هاى کار و گستره مطالب در هر زمینه، کار جذب خواننده را بسیار دشوار کرد که برآیند این تحول سبب تکمیل و نو شدن شکل و نحوه گزارشگرى گردید.

در این شکل نوین، مخاطبان از موجوداتى منفعل و اسیر گزارشگر به صاحبان رأى و قدرت تبدیل شدند که با انتخاب یک مطلب به جاى مطلبى دیگر، با اظهار نظر فورى و بى‌پروا نسبت به محتواى یک سایت و به چالش کشیدن دقت اطلاعات یک گزارش، توانى اگر نه برابر اما بسیار نزدیک به گزارشگر پیدا کردند.

در «مقدمه» کتاب آمده است: «ظهور فناوری‌های نوین، ارتباطات را گسترده‌تر و دهکده جهانی را هر روز کوچک و کوچک‌تر می‌کند. در روزگاری که هر لحظه شاهد رونمایی از پلتفرم‌ها و تکنولوژی‌های نوین هستیم، رسانه‌ها که نمود عینی تحول در دنیای ارتباطات هستند، دستخوش تغییرات ساختاری می‌شوند تا از قطار سریع‌السیر تکنولوژی عقب نمانند. بی‌شک تغییر پارامترهای رسانه‌ای نشانگر سمت و سوی بروز شدن و نفوذ فناوری‌های نوین در عرصه ارتباطات است همچنان که سیر صعودی تکامل تکنولوژی و تاثیر آن بر نهاد رسانه هر روز بیشتر می‌شود؛ ذائقه مخاطب رسانه نیز رنگ و بوی تازه‌ای به خود می‌گیرد. مخاطب این دهکده نوین جهانی دیگر فرصتی برای پرداختن به رسانه‌ها به شکل سنتی آن (مطبوعات کاغذی) ندارد. شاخص‌های رشد و توسعه در عصر نوین ارتباطات مستلزم کسب اخبار با استفاده از پلتفرم‌ها و فناوری‌های نوین و به اصطلاح رسانه‌های برخط، هم راستا با این فضای تکاملی جدید می‌باشد. در چنین شرایطی است که رسانه‌های برخط مدرن ظهور می‌کنند، رسانه‌هایی که با تکیه بر کوتاه نویسی و اختصار و با استفاده از تکنیک‌های چندرسانه‌ای (فیلم، صوت و تصویر) سعی بر انتقال پیام خود در کوتاه‌ترین و جذاب‌ترین شکل ممکن دارند تا بتوانند مخاطب کم حوصله خود را در فضای به سرعت متغیر جدید همچنان پابرجا نگه دارند.

روزنامه‌نگاری در فضای مدرن دهکده جهانی و مفهوم روزنامه‌نگاری آنلاین نیز برخواسته از همین سلیقه خاص مخاطب در این فضای مدرن است. تعاملی شدن فضای رسانه و ارتباط دو سویه مخاطب با گردانندگان رسانه و روزنامه‌نگاران آنلاین، شاید مهمترین تاثیر مثبت برجای مانده از تبدیل رسانه‌ها به نوع مدرن‌تر آن می‌تواند باشد. روزنامه‌نگار عصر مدرن بیشترین ارتباط را با مخاطب خود دارد، تا جایی که گاهی مخاطب در نقش روزنامه‌نگار ظاهر می‌شود و به عنوان شهروند‌ خبرنگار برای رسانه، خوراک خبری فراهم می‌آورد. نقش مثبت شهروند خبرنگاران در روزنامه‌نگاری آنلاین و عصر جدید رسانه به گونه‌ای است که در بسیاری وقایع، همین شهروندخبرنگاران زمینه ساز تحولات اجتماعی بزرگ شده‌اند. در واقع رسوخ فناوری عرصه رسانه را برای کار کردن عموم شهروندان و علاقمندان به حوزه خبر ساده و آسان کرده است. اما بی‌شک رسوخ فناوری‌های نوین و رونمایی از پلتفرم‌های فناورانه تازه‌تر، عرصه رسانه را نیز مستلزم تغییرات هر روزه مطابق با تحولات جدید می‌نماید و روزنامه‌نگاری آنلاین در این فضای مدرن برای حفظ و ارتقای کیفی کار خود مجبور است با این تغییرات متنوع و مداوم، منطبق و سازگار گردد.»

در «پیشگفتار» این کتاب می‌خوانیم: « اگرچه درک انسان از جهان همواره چندرسانه‌ای بوده؛ یعنی می‌دیده، می‌شنیده، لمس می‌کرده، بو می‌کرده و می‌چشیده؛ اما روایت او از آنچه درک می‌کرده تا همین نزدیکی‌ها فقط بر زبان و گفتار تکیه داشته است. روایت‌گرها هرچند همواره آرزوی باز ساختن همه صورت‌های یک واقعه را داشته‌اند، اما برای زمانی طولانی تنها ابزارشان برای بیان مشاهداتشان اصوات و کلمات بوده است. اختراع و افزودن فناوری‌های ارتباطی دیگر مانند نقاشی، خط، چاپ، عکاسی، تولید تصاویر متحرک، ضبط صدا و سپس ادغام این توانایی‌ها، اندک اندک کار روایت‌گری و گزارشگری را دگرگون کرد. حاصل این ادغام و دگرگونی به صورت کتاب، روزنامه، مجله، رادیو، سینما و تلویزیون تا اواخر قرن بیستم تکامل پیدا کرد و شبکه‌های گوناگون اطلاع رسانی به مردم را به وجود آورد. اما هزینه‌های گزاف تولید محتوا در این رسانه‌ها مشارکت و استفاده از آنها را در انحصار گروه‌های قدرت نگه می داشت و مردم عادی و روایت‌های ساده آنها در این شبکه بزرگ گم بودند. انفجار بزرگ اطلاعاتی در پایان قرن بیستم به صورت شبکه اینترنت دو کار مهم در زمینه گزارشگری انجام داد. یکی این که فرصت ترکیب رسانه‌های موجود در یک قالب را ایجاد کرد و دیگر این که با فراهم‌کردن فرصت ارتباط گسترده مردمی، انحصار گزارشگری را از صاحبان سرمایه و حکومت‌ها گرفت.

حاصل این شکسته شدن انحصار و تبدیل گزارشگری به پدیده‌ای مردمی، انتظار از گزارشگر را تغییر داد. تنوع زمینه‌های کار و گستره مطالب در هر زمینه، کار جذب خواننده را نیز بسیار دشوار کرد. برآیند این تحول اما پایان گزارشگری حرفه‌ای نبود، بلکه شکل و نحوه ساخت آن را نو و به معنایی تکمیل کرد. در این شکل نوین گزارشگری که رسانه اصلی آن اینترنت است، مخاطبان از موجوداتی منفعل و اسیر گزارشگر به صاحبان رأی و قدرت تبدیل شدند که با انتخاب یک مطلب به جای مطلبی دیگر، با اظهار نظر فوری و بی‌پروا نسبت به محتوای یک سایت و به چالش کشیدن دقت اطلاعات یک گزارش، توانی اگر نه برابر اما بسیار نزدیک به گزارشگر پیدا کردند.»

کتاب «روزنامه‌نگاری آنلاین و رسانه‌های برخط» توسط صادق دوپیکر گردآوری و تألیف شده که روشنا جهانگیرفام کار ویرایش آن را انجام داده و در انتشارات دا در ۱۱۲ صفحه و با قیمت ۳۵۰۰۰تومان منتشر شده است.