وقایع خبری / در حالیکه از افراد خواسته می‌شود تا از علائم شایع یا غیرمعمول واکسیناسیون آگاه باشند، بروز حساسیت به واکسن هرچند در موارد نادر می‌تواند به سرعت به عارضه جدی تبدیل شده و منجر به واکنش‌های شدید در فرد شود؛ بنابراین ضروریست که از قبل از چگونگی تشخیص علائم و زمان نیاز به دریافت کمک از فرد متخصص، آگاه باشیم.

  در صورت بروز واکنش آلرژیک پس از تزریق اولین دُز واکسن چه اتفاقی می‌افتد؟

روزنامه “تایمزآو ایندیا” در گزارشی به ارائه چند پاسخ کارشناسی به برخی از پرسش‌ها در مورد احتمال بروز واکنش آلرژیک به واکسن کرونا پرداخته که به شرح زیر است:  

واکنش آلرژیک چه مشخصه‌هایی دارد و بروز آن تا چه حد شایع است؟

واکنش آلرژیک به واکسن کووید-۱۹ یا هر واکسن دیگری زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نسبت به یکی از ترکیب‌های موجود در واکسن حساس است و در نتیجه واکنش ناخوشایندی ایجاد شده و منجر به آنافیلاکسی می‌شود. در حالیکه تعیین این موضوع که چه افرادی ممکن است پس از واکسیناسیون دچار این عارضه شوند، آسان نیست، افرادی که سابقه آلرژی قبلی دارند در معرض خطر بیشتری هستند.

از آنجایی که بروز واکنش‌های آلرژیک در لحظه نیاز به مراقبت فوری دارد، بسیار مهم است که افراد (با سابقه حساسیت) پس از تزریق واکسن، حداقل تا نیم ساعت از نظر عوارض احتمالی و آلرژیک، تحت نظر باشند.  

آیا واکنش آلرژیک با عارضه جانبی جدی فرق دارد؟

در حالیکه هر دو از عوارض جانبی و مهم پس از واکسیناسیون تلقی می‌شوند و نیاز به دریافت کمک پزشکی را ملزم می‌سازند، اما واکنش‌های آلرژیک کمی متفاوت از عوارض جانبی شدید هستند. هنگامیکه واکسن تزریق می‌شود، عارضه جانبی شدید، یک واکنش جدی و اغلب تهدید کننده جان بیمار است و آنچه عارضه جانبی جدی را از حساسیت متمایز می‌کند، خود واکنش است به طوری که حساسیت، یک واکنشِ فوری از طرف سیستم ایمنی بدن است که در لحظه و با فاصله زمانی کم پس از تزریق بروز می‌کند، اما عارضه جانبی ممکن است در مدت زمان بیشتری ظاهر شود. برای مثال، لخته شدن خون به عنوان عارضه “جدی” تلقی می‌شود و ممکن است در بازه زمانی ۷ تا ۲۰ روز پس از واکسیناسیون بروز کند. به علاوه این دست از واکنش‌های آلرژیک و لحظه‌ای، معمولا خیلی شدید نیستند و با چند میانجیِ به‌موقع دارویی درمان می‌شوند.

  در صورت بروز حساسیت، فرد واکسینه شده باید چه اقدامی انجام دهد؟

از آنجا که زمان و وقوع واکنش‌های آلرژیک به واکسیناسیون را نمی‌توان پیش بینی کرد، مهم است که همه افراد از علائم احتمالی آن مطلع باشند. با این حال، اگر دقایقی پس از واکسیناسیون واکنش ناخوشایند شدیدی ظاهر شد، لازم است فورا ارائه دهندگان خدمات درمانی را مطلع کنید. واکنش آلرژیک فوری می‌تواند تا ۴ ساعت بعد از واکسیناسیون ایجاد شود.

بنابراین، فرد باید هوشیار باشد. در موارد خفیف درمانگر با ارائه داروی ضدحساسیت مشکل را برطرف می‌کند، اما در موارد شدید نیاز به مراقبت‌های بیمارستانی وجود دارد. به این ترتیب مطلع ساختن هرچه سریعتر درمانگر برای جلوگیری از پیشرفت علائم حساسیت ضروریست.

  علائم آلرژیکی که باید نسبت به آن‌ها هوشیار بود، کدام است؟

– واکنش‌های پوستی – افت فشار خون – تعریق – احساس ضعف، نبض سریع، سرگیجه و غش کردن – حالت تهوع و استفراغ – گیجی و سردرد – خس خس سینه، گرفتگی بینی، مشکل تنفس، سرفه – ایست ناگهانی قلب (بسیار نادر)

عوامل خطرزا در بروز واکنش آلرژیک کدامند؟

برخی از افراد ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به عوارض جانبی و واکنش‌های آلرژیک جدی ناشی از واکسن‌ها باشند، از جمله:  

– افرادی که پیش از این واکنش آنافیلاکسی داشته اند – سابقه آسم و آلرژی – حساسیت به یکی از ترکیب‌های موجود در واکسن‌ها  

آیا به رغم بروز واکنش آلرژیک می‌توان دز دوم را تزریق کرد؟

ایجاد حساسیت ممکن است بسیاری را نسبت به تزریق دز دوم دچار تردید کرده یا بترساند به خصوص اگر بعد از اولین تزریق واکسن، واکنش آلرژیک شدید باشد. با این حال نیاز یا اجتناب از تزریق دز دوم ممکن است به برخی عوامل بستگی داشته باشد. اگر با یک واکنش غیرجدی مواجه شدید، ممکن است به شما توصیه شود که با اقدامات احتیاطی بیشتر، مانند واکسیناسیون تحت نظارت متخصص یا مصرف دارو‌های خاص، اقدام به تزریق کنید. اما با بروز واکنش‌های جدی، بسته به سابقه و حساسیت فرد ممکن است گاهی از تزریق دز دوم خودداری شود.

در صورتی که فردِ دارای آلرژی مجبور شود واکسن برنامه ریزی شده را دریافت کند، ممکن است دارو‌های ضد حساسیت برای وی تجویز شود. با این اوصاف یک فرد با سابقه قبلی نباید قبل از تزریق واکسن، مصرف دارو‌ها را متوقف کند بلکه ضرورت دارد پزشک خود را در جریان همه اتفاقات قرار دهد.