نجات بهرامی- معلم و روزنامه‌نگار

 تعطیلی طولانی‌مدت و بی‌وقفه مدارس کشور بر اثر کرونا و آغاز آموزش آنلاین اگر‌چه عده‌ای از صاحب‌نظران را به این فکر واداشت که می‌توان با تکیه بر تکنولوژی‌های ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی، قالب‌های سنتی نظام آموزشی را شکست و مفهوم کلاسیک مدرسه را به چالش کشید، اما حقیقت این است که تنها اثر ماندگار این اتفاق در ایران باز هم غافلگیر‌شدن دست‌اندرکاران و پیدایش جمعیت جدید  دانش‌آموز بازمانده از تحصیل بود که بدون‌شک آثار و عواقب آن دیر یا زود در سپهر اجتماعی کشور خود را نمایان می‌سازد.

علاوه بر مشکلات فنی و تکنولوژیکی، ضعف زیرساخت‌های ارتباطی و فقر اقتصادی که سبب دور‌ماندن حدود ۳۰ درصد دانش‌آموزان از درس و تحصیل شد، بیماری کرونا، ضعف‌های عدیده سیستم آموزش و پرورش و مدیران آن را بار دیگر عیان کرد و مقابل چشم ما قرار داد.

کرونا نشان داد که وزارت آموزش و پرورش و مدیران آن نتوانسته‌اند از اسفند‌۹۸ تاکنون حتی یک طرح و برنامه روشن برای مواجهه با این معضل تدوین و ارائه کنند و تنها به حرکات و مواضع واکنشی و غیرمنسجمی بسنده کرده‌اند. این وزارتخانه به‌عنوان متولی آموزش ۱۵‌میلیون دانش‌آموز درست همانند یک اداره کوچک دولتی در یک شهر دورافتاده چشم به راه اخبار دریافتی از رسانه‌ها یا تصمیمات سایر دستگاه‌ها ازجمله ستاد مقابله با کرونا بود و اصولا ابتکار عمل در رابطه با مدرسه و دانش‌‌آموز را از دست داده بود. حتی در چند برهه، وزیر آموزش و پرورش بدون هماهنگی با سایر دستگاه‌ها یا تلاش برای اقناع ستاد کرونا، با قاطعیت از بازگشایی مدارس سخن گفت اما چنین مواضعی نه کمترین اثری بر دانش‌آموزان و بر خانواده‌ها گذاشت و آنان کماکان به همان راهی رفتند که خود صلاح دانستند.

نکته مهم دیگری که طولانی‌شدن تعطیلات کرونایی آن را عیان کرد، این بود که پدیده گریز از مدرسه ظاهرا دیگر مختص دانش‌آموزان نیست و به والدین آنها نیز سرایت کرده است. شاهد این مدعا رضایت بخشی از خانواده‌ها از تعطیلات و فقدان تقاضای جدی برای بازگشایی مدارس حتی در مناطق کم‌خطر و سفید است که بارها در طول این یک سال و اندی فرصت آن در استان‌ها و مناطق مختلفی از کشور به‌وجود آمده است. حتی زمانی که وزارت آموزش و پرورش مناطقی را ملزم به بازگشایی مدارس در مقطع ابتدایی کرد، با کمترین توجهی از سوی مردم مواجه شد و اگر‌چه علت ظاهری آن، نگرانی اولیا از بیماری کرونا عنوان شد، اما حقیقت این است که بسیاری از خانواده‌ها در سال‌های اخیر اشتیاق چندانی برای فرستادن فرزندان خود به مدرسه ندارند و چندان نگران بازماندن آنها از تحصیل نیستند.

آمار یک میلیون نفر بازمانده از تحصیل و ۳۰۰‌هزار نفر ترک‌تحصیل نیز تأیید چنین مدعایی است که دلایل مختلفی ازجمله فقر اقتصادی و فقدان چشم‌انداز روشنی از تأثیر سواد بر زندگی کودکان و یا دلایل دیگری می‌تواند داشته باشد.