محسن اسماعیلی، دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه تهران و مولف کتاب «حقوق ارتباطات و تعامل آن با دین و اخلاق» در نشست نقد و بررسی «فرصت‌ها و تهدیدهای آگهی‌های بازرگانی برای رسانه ملی» که توسط اداره کل روابط عمومی سازمان صدا و سیما برگزار شد، گفت: یکی از ابزارهای رونق و جهش تولید، تبلیغات است بنابراین نباید به تبلیغات بازرگانی به دیده سراسر تهدید نگاه کرد، هر چند که تبلیغات مثل هر فرصت دیگری است که اگر ضابطه‌مند نباشد یا از آن درست استفاده نکنیم، می‌تواند تبدیل به تهدید شود. ولی در مجموع، تبلیغات بازرگانی ضرورت است و نباید با نگاه منفی به آن نگریست.

وی در تشریح ضرورت تبلیغات عنوان کرد: تبلیغات بازرگانی از ابزارهای رونق تولید و رقابتی شدن بازار است‌. رقابت بر سر جلب مشتری باعث می‌شود تولیدکننده‌ها توان بیشتری صرف تولید کنند. اگر بازار رقابتی نباشد، رونق تولید هم رقم نمی‌خورد و فضای انحصاری ایجاد می‌شود؛ مانند صنعت خودروسازی در کشور که به همین دلیل با هیچ رشدی مواجه نبوده‌ایم.

اسماعیلی در بخش دیگر سخنانش به آسیب‌شناسی عرصه تبلیغات پرداخت و یکی از آسیب‌های تبلیغات ایران را تبعیت از استانداردهای چندگانه دانست و تاکید کرد: ما نیازمند ضابطه‌های یکسان در حوزه تبلیغات هستیم. مقررات تبلیغات در صدا و سیما و مطبوعات نباید متفاوت باشد زیرا تبلیغات ترسیم ایده‌آل‌ها برای مخاطب است و این تفاوت سبب چندگانگی و بحران هویت می‌شود. باید نظام واحدی بر تبلیغات حاکم شود؛ البته نه به این معنا که سازو کارها هم یکی باشد؛ زیرا ساز و کار صدا و سیما با مطبوعات متفاوت است.

محسن اسماعیلی همچنین در تشریح قواعد درست تبلیغات اظهار کرد: تبلیغ باید به اندازه و مشخص باشد. مثلا اینکه درست در نقطه حساس سریال، تبلیغات پخش شود و اعصاب مخاطب خُرد شود درست نیست. در دنیا قواعد مشخصی برای زمان مناسب پخش تبلیغ هم وجود دارد.

مولف مجموعه کتاب‌ گفتارهایی در حقوق رسانه، افزود:‌ گاهی ما به اسم آموزش، تبلیغ می‌کنیم که این درست نیست و حق مخاطب ضایع می‌شود. تبلیغ پنهان و بدون اینکه به مخاطب اعلام کنیم این یک تبلیغ است، ممنوع است.

نویسنده مقاله علمی نظام هنجاری اطلاع‌رسانی در فقه شیعه، با بیان اینکه رسانه یکی از ارکان تبلیغات است و شرط اول رسانه دینی، صداقت است، تصریح کرد: صداوسیما یک رسانه ملی و دینی است. یک رسانه دینی نباید غش رسانه‌ای داشته باشد، بنابراین نباید به اسم آموزش تبلیغ پخش کند. حتی رسانه‌هایی که دینی نیستند هم این کار را درست نمی‌دانند.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه شرط نخست یک رسانه جلب اعتماد مخاطب است، توضیح داد: رسانه‌ای که مخاطب به آن اعتماد نکند، رسانه نیست و معلوم نیست با چه کسی دارد حرف می‌زند. مثلا اعتبار صداوسیما به میزان اعتمادی است که مخاطبش به آن دارد. همچنین اعتبار یک رسانه به استقلال آن بستگی دارد. رعایت استاندارها در رسانه نوعی استقلال از دستگاه‌های حاکم را طلب می‌کند. اگر رسانه‌ای احساس نیاز کند قطعا نمی‌تواند مستقل باشد.

محسن اسماعیلی تاکید کرد: باید رسانه‌ها را در کشور به سمتی ببریم که مستقل باشند. درست نیست که رسانه‌ها یارانه می‌گیرند یا چشم صداوسیما به بودجه عمومی است. برای اینکه رسانه‌ای بتواند عملکرد حرفه‌ای داشته باشد و مصالح عمومی را به مطامع جناحی ترجیح ندهد باید مستقل باشد.

عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین با اشاره به اثرگذاری تبلیغات در بخش‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، خاطرنشان کرد: این فاجعه است که در داخل هم کالاهای خودمان را با مارک خارجی می‌فروشیم. اگر ما میدان را خالی کنیم، بیگانگان با تبلیغات، میدان را از ما می‌گیرند.