مجید رضاییان / استاد دانشگاه

 آنچه مسلم است این که در دنیای امروز، روزنامه‌نگاری و رسانه‌های حرفه‌ای به واقع جایی برای اعتماد مخاطب باز کرده‌اند. به همین دلیل هر چه زمان گذشت، اعتماد مخاطب به شبکه‌های اجتماعی کمتر شد و اخبار موثق را از رسانه‌های رسمی‌تر دنبال می‌کنند. ولی به این معنا نیست که دریافت نمی‌کنند. ممکن است باور نکنند، اما دریافت می‌کنند. یک‌سری از مخاطبان هم هستند که تحت تاثیر قرار می‌گیرند. در واقع کشورهای توسعه یافته می‌کوشند رسانه‌های رسمی را تقویت کنند.
 راه مقابله با اخبار فیک نیوز و با هدف تقویت رسانه‌های حرفه‌ای سه چیز است. راهکار اول این که منابع خبری، راه ارائه اطلاعات را به رسانه‌های معتبر و حرفه‌ای باز کنند و اطلاعات را نبندند. در دنیای امروز نمی‌توان راه اطلاعات را بست بلکه باید آن را مدیریت کرد؛ بنابراین وقتی در این باره صحبت می‌کنیم منظورمان منابع خبری دولتی و همان سه قوه است. هر سه قوه، منابع خبری هستند و از همین رو باید راه را برای ارائه اطلاعات به رسانه‌های حرفه‌ای و معتبر باز کنند.
راه دوم این است که رسانه‌های حرفه‌ای ما در ایران مثل همه جای جهان از خبرگزاری گرفته تا مطبوعات و رادیو و تلویزیون دست از سر «وی گفت»، «وی افزود» بردارند. روزنامه‌نگاری شش فرم پایه است. خبر باید تولید شود. تولید خبر هم با شش عنصر است. این‌که چگونگی و چرایی خبر را پیگیری کنیم، حرف اول را زده‌ایم. پس باید مهارت‌های حرفه‌ای افزایش پیدا کند و روزنامه‌نگاری با هر شش فرم خودش را نشان بدهد.
راه تقویت سوم این است که به هر حال بپذیریم رسانه‌ها باید از وجوه مختلف تقویت شوند. هم از طریق اسپانسرها و هم از طریق کاربران، مخاطبان و مشترکان. این سه باید اتفاق بیفتد تا از شبکه‌های مجازی و فیک نیوزها عقب نمانیم. این سه راهکار اصل و پایه است. اولی آزادی بیان را تضمین، نقدها را فراهم و فضا را شفاف می‌کند. این به نفع همه است. دومین راهکار، باعث تقویت قدرت روزنامه‌نگاری می‌شود. در ضمن روزنامه نباید به یک منبع مالی وابسته باشد. روزنامه، خبرگزاری یا یک شبکه تلویزیونی باید هم قوام اقتصادی داشته باشد و روزنامه‌نگاران، گزارشگران و خبرنگاران در این سه رسانه بتوانند استقلال عمل داشته باشند و به خاطر فشارهای مالی نخواهند مسیر را تغییر دهند.
نکته مهم‌تر این‌که در اطلاع رسانی ابتکار عمل نباید از دست برود. رسانه‌های ما از خبرگزاری‌ها و وب‌سایت‌های تخصصی، مطبوعات، رادیو و تلویزیون باید سرعت عمل داشته باشند. یعنی خودشان باید اخباری را که به‌دست آورده‌اند، منتشر کنند. رسانه باید پیشگام باشد و نمی‌تواند بهانه کند که خبر به موقع نرسید. البته منابع خبری باید راه را برای ارائه اطلاعات به رسانه‌ها باز کنند. اما اگر این کار را نکردند، رسانه نباید بی‌تفاوت بماند.