** به انتخاب آرش شایسته نیا ـ کارشناس روابط عمومی شهرداری قزوین
محمود صارمی، متولد سال چهل و هفت درشهرستان بروجرد است. او در دوران ۸ ساله دفاع مقدس به عنوان بسیجی در مناطق مختلف جنگی حضور داشت و پس از جنگ به ادامه تحصیل پرداخت و همزمان با تحصیل به استخدام سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران- ایرنا درآمد.
وی در سال ۱۳۷۵ به عنوان سرپرست خبرگزاری ایران در افغانستان انتخاب شد و ماموریت خود را با عزیمت به آن کشور آغاز کرد. صارمی و ۸ هشت نفر از همکاران ایرانی او در حمله طالبان به اسارت آنان درآمدند و ناجوانمردانه به شهادت رسیدند. خبرگزاری رویترز یک ماه بعد از اسارت آنان خبر شهادت محمود و همکاران او را به جهان مخابره کرد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی به دلیل حساسیت حرفه خبرنگاری و ارج نهادن به جایگاه خبر و خبرنگار، سالروز شهادت او را که در راه وظیفه خطیر خبرنگاری در معرفی و افشای چهره زمخت گروه متحجر و پلید طالبان به شهادت رسید، در تقویم ملی به عنوان “روز خبرنگار” به ثبت رساند.
به پاس داشت مقام این شهید والا مقام و جایگاه رفیع خبرنگاران ۱۷ عنوان کتاب با موضوع “خبر”، “رسانه” و “خبرنگار” معرفی میشود.
۱) سواد رسانهای و خانواده
کتاب ” سواد رسانهای و خانواده” تالیف معصومه نصیری و با مقدمه محمد صادق افراسیابی است.
نصیری در کتاب “سواد رسانهای و خانواده” به عنوان یک نویسنده به دنبال این است که نیازهای تک تک افراد جامعه برای کسب مهارت در مواجهه با محتوای تولید شده از سوی رسانههای را بیاموزند. در این کتاب پنج سوال و پنج نکته طلایی که باید افراد مدام در مواجه با پیامهای رسانهای از خودشان بپرسند در آغاز هر فصل تکرار شده است و نویسنده میخواهد با نهادینهسازی آن نزد مخاطب کتاب که در بعد وسیعتر مخاطب رسانههاست بدون بینش نباشد.
در بخشهایی از این کتاب، روی سخن نویسنده با والدین است چرا که کودکان برای آموزش سواد رسانهای مهم هستند. اگر بتوانیم با آموزش فرزندانمان را در برابر آسیبهای فضای آنلاین واکسینه کنیم دیگر کمتر نگران بیماری آنان در این فضا خواهیم بود. البته تحقق این مهم نیازمند فراگیری زوایای مختلف سواد رسانهای توسط پدران و مادران است.
ما باید یاد بگیریم در پرتو برخورد هدفمند با رسانه میتوان به ایجاد ارتباط دوسویه و مشارکتجویانه با رسانهها از یکسو و تقویت ساختارهای دموکراتیک جامعه در راستای مباحث نقد، مشارکت فعالانه در حوزه رسانه در بین شهروندان از سوی دیگر دست یابیم، بنابراین آنچه در «سواد رسانهای» میتواند مطرح باشد، آموزش مهارتهای لازم برای برقراری ارتباطی متفکرانه و آگاهانه با رسانهها و در عین حال به وجود آوردن نگاهی دقیق، نقاد و تحلیلی به پیامهای رسانهای (نوشتاری، دیداری و شنیداری) است.
۲) مصاحبه با رسانهها؛ آن چه مدیران باید بدانند
کتاب “مصاحبه با رسانهها؛ آنچه مدیران باید بدانند” نوشته رابرت تیلور توسط دکتر احتشام رشیدی ترجمه و از سوی انتشارات ثانیه وارد بازار نشر شده است .این کتاب نه تنها برای مدیران و سیاستمداران، بلکه برای تمام کسانی که در تیرس خبرنگاران هستند، کتاب مفیدی است.
کسانی که مصاحبه انجام دادهاند به خوبی میدانند که فشار بر مصاحبه شونده بسیار بالا است و حتی گاهی سخنگوهای باتجربه نیز مرتکب اشتباه میشوند. مصاحبههای جنجالی و غافلگیرانه خبرنگاران و روزنامهنگاران میتواند موقعیت یک رئیسجمهور را هم به خطر بیاندازد. رسانههای اجتماعی و جدید هر چند فرصتی عالی برای توسعه و پیشرفت است، اما در حال حاضر یک خطر و چالش سخت برای مدیران و سازمانها است. یک اشتباه کوچک در مصاحبه با رسانهها ظرف چند دقیقه به تمام نقاط جهان مخابره میشود و برای همیشه در اینترنت باقی خواهد ماند. از این رو تقویت مهارتهای مصاحبه برای تمامی مدیران و مقاماتی که نقش سخنگوی سازمان را ایفا میکنند و برای تمام کسانی که در تیرس خبرنگاران هستند ضروری به نظر میرسد.
رابرت تیلور در این کتاب حاصل یک عمر تجربه خود را در آموزش سخنگویان برای مصاحبه با رسانهها ارائه کرده است.
۴) روانشناسی رسانه با تاکید بر تلویزیون، کودک و نوجوان
«روانشناسی رسانه با تاکید بر تلویزیون» را محمد علی حکیم آرا در ۴۹۲ صفحه به نگارش درآورده است و انتشارات دانشکده صدا و سیما آن را منتشر کرده است.
این کتاب در موضوع روانشناسی رسانه نوشته شده است. طبق تعریف کتاب روانشناسی رسانه به دنبال مطالعه تاثیر رسانهها بر ابعاد روانشناختی مردم و به ویژه به رفتار اجتماعی آنان و نیز مطالعه تاثیر مردم بر رسانهها است. بدین ترتیب در کتاب به منظور توضیح رابطه روانشناسی و رسانه به مباحثی چون: تاریخچه روانشناسی رسانه، چگونگی پیدایش سنت مطالعه تاثیر در پژوهش رسانه، روشهای تحقیق در روانشناسی رسانه، جایگاه مخاطب در پژوهش رسانه، ماهیت تماشای تلویزیون در میان کودکان، ارزیابی توانمندیهای تلویزیون، تاثیر نمایش رسانهای خشونت بر کودکان و جوانان و بزرگسالان و… پرداخته میشود.
۴) مخاطب شناسی
«مخاطبشناسی» عنوان کتابی است از دنیس مکوایل با ترجمه دکتر مهدی منتظر قائم که در ۲۴۰ صفحه و توسط انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (دفتر مطالعات و تحقیقات رسانه) در سال ۱۳۸۷ به چاپ رسیده است.
این کتاب ترجمهای است از Audience analysis. و موضوع اصلی آن رسانههای گروهی است و در ایران نیز ترجمه و چندین نوبت به بازار کتاب عرضه شده است . اگرچه تاکنون در ایران کارشناسان و محققان حوزه رسانه و ارتباطات کتابی با موضوع مخاطب و مخاطب شناسی نوشته و یا تالیف کرده اند اما هیچ کدام از آن ها نتوانسته است مانند کتاب دنیس مکوایل مورد پسند مخاطبان واقع شود.
دنیس مکوایل در بخشی از این کتاب ضمن معرفی مخاطب و اهمیت او در حوزه رسانه، مخاطب را به ۴ دسته اصلی خطابی، مراجعهای، مراودهای و ثبتنامی تقسیمبندی کرده و شرح میدهد.
۵) اصول خبرنویسی
کتاب «اصول خبرنویسی» نوشته دکتر اکبر نصرالهی است که از سوی انتشارات سروش چاپ و منتشر شده است. او دکترای مدیریت رسانه دارد و در بخشهای مختلف صدا و سیما فعالیت رسمی داشته و هماکنون رییس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز است.
او در مقدمه کتاب خود آورده است: با توجه به اهمیت اخبار و اطلاعرسانی و پیدایش رسانههای الکترونیکی و رقابت بین رسانههای خبری، بیتوجهی و کوچکترین غفلت هر رسانه در زمینه خبررسانی به حذف آن از عرصه اطلاعرسانی یا کم اثر بودن آن منتهی میشود. بنابراین آموزش و تربیت خبرنگاران با ذوق، جسور و متعهد کاری است که رسانههای در عرصه رقابت به انجام آن میپردازند.
۶) خبر نویسی مدرن
کتاب «خبرنویسی مدرن» عنوان کتابی است با ترجمه یونس شکرخواه که در ۱۰۴ صفحه و توسط انتشارات خجسته در سال ۱۳۹۰ به چاپ رسیده است. موضوع اصلی این کتاب خبرنگاران و خبرنگاری است. نیز در بازار کتاب موجود میباشد.
“خبر را باید کوتاه نوشت، حتی اگر به خبر طولانی نیاز مبرمی داشته باشیم “. این یکی از نکاتی است که دکتر شکرخواه در این کتاب بر آن تاکید میکند. موضوعی که در روزنامهنگاری دنیا نیز مورد تاکید است، طبق پژوهشهای جهانی که توسط رسانههای معتبر دنیا تهیه شده است بیش از نیمی از مخاطبان رسانههای مکتوب تنها تا ۵۰۰ کلمه گزارشهای خبری را مطالعه میکنند و به خواندن ادامه بحث علاقهای نشان نمیدهد، به همین خاطر است که در این رسانهها از روزنامهنگاران درخواست میشود گزارشهای خبریشان را در ۵۰۰ کلمه خلاصه کنند.
۷) تیتر نویسی
کتاب «تیتر نویسی» نوشته دکتر مجید رضاییان از سوی دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها در ۲۳۲ صفحه منتشر شده است .
نویسنده در ویراست جدید این کتاب به مبحث ساختار تیتر از نظر نشانهشناسی و تیترهای بینامتن پرداخته و تاثیرپذیری تیتر میزبان از تیترهای میهمان را با نگاه افرادی همچون ژولیو کریستوا و ژاک دریدا مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.
وی در این کتاب به کاربردهای مهم دیگر تیتر نویسی همچون تشبیه مطلق، مشروط و تفصیلی از نظر ژورنالیستی اشاره نموده و سپس انواع تیترنویسی را از نظر فرمی ـ با مثالهای بیشتر و کاربردی ـ بررسی کرده است. رضائیان در ادامه به تفاوت تیترهای چاپی و اینترنتی و روند تیترنویسی در وب ۱ و وب ۲ پرداخته و به وجوه تمایز در نسل اول اینترنت و شبکههای اجتماعی یا وب ۲ اشاره کرده است. وی چالشهای پیشرو تیتر در ژورنالیسم حرفهای با شبکههای اجتماعی ـ که ازآن به روزنامهنگاری جایگزین یاد میشود ـ موردکنکاش قرار داده است.
یکی دیگر از آثار دکتر رضائیان در حوزه خبر نویسی ، کتاب ” تیتر نویسی در وب ” است . در این کتاب موضوع تیتر در وب مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و تکنیک های آن برای روزنامه نگاران و دانشجویان این رشته ارائه شده است.
دکتر رضاییان در مقدمه این اثر، به چرایی نگارش این کتاب اشاره میکند و در بخشی از آن می نویسد: «شما خود را جای یک ژورنالیست حرفهای بگذارید و سوژهای را هدف بگیرید: حالا یک تیتر بزنید. موضوع آن هم فرق نمیکند. چالش از آنجا شروع میشود که وقتی میخواهید در وب تیتر بزنید، ناخواسته از اصول حرفهای ژورنالیسم فاصله میگیرید. شاید دلیل آن این باشد که در فضای وب، مخاطبان وارد اتاق خبر یا تحریریه شده اند و به جای شما، نه تنها متون ژورنالیستی را تکمیل میکنند که گاه به جای شما تیتر می زنند».
۸) مدیریت رسانه
مدیریت رسانه علم میانرشتهای بسیار جوان و البته تاحدی پیچیدهتر از بسیاری علوم میانرشتهای دانشگاهی است. شاید علت این پیچیدگی از یک طرف تأثیر مستقیم فلسفة تکنولوژی، علم ارتباطات و نگرش ارتباطی مدیران یا مالکان رسانه بر این علم و از طرفی حضور رسانه در محیط بسیار متحول و پررقابت سپهر رسانه است که حتی این علم ناچار از ورود به هزارتوی مدیریت راهبردی نیز شده است.
کتاب «مدیریت رسانه» نوشته دکتر حسن خجسته باقرزاده و از انتشارات تیسا است و بر روی رسانه رادیو تمرکز دارد.
دکتر خجسته در بخشی از کتاب با موضوع “نقش ویژه رادیو در مدیریت بحرانهای طبیعی ” آورده است: رسانهها تا هنگام وقوع بحران دارای نقش و کارکرد مشترک هستند. رادیو میتواند با سهولت اطلاعات زیادی درباره بحران موردنظر در اختیار مردم قرار دهد، در حالی که ممکن است تلویزیون تصاویر کافی برای اطلاعرسانی درباره این بحران را در اختیار نداشته باشد. به محض وقوع حادثه لازم است همه رویههای قبلی تغییر کند؛ به ویژه هنگامی که مردم با قطع برق مواجه میشوند. در این صورت ارتباط مردم با دنیای خارج فقط از طریق رادیو امکانپذیر است؛ زیرا رادیو با باطری نیز میتواند کار کند. تفاوت اساسی دیگر نیز این است که تلویزیونها غالبا ناچار از پخش تصاویر مصیبتدیدگان و تخریب گسترده محیط و گاهی صحنههایی از تلفات انسانی هستند. این تصاویر ممکن است در داخل منطقه آسیب دیده موجب دو اثر منفی شود.
۹) مدیریت رسانه
کتاب “مدیریت رسانه” کار مشترک دکتر علیاکبر فرهنگی و دکتر صدیقه ببران است که از سوی دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها در ۲۷۸ صفحه و در سال ۱۳۹۳ چاپ و منتشر شده است. این کتاب منبع درسی رشته مدیریت رسانه در مقطع دکتری است .
در بخشی از کتاب میخوانیم: بیشک سازمانهای رسانهای دارای پیچیدهترین شکل مدیریت در میان سازمانهای تولیدی، بازرگانی و خدماتی هستند. این پیچیدگی به عوامل اثرگذار بر سازمان اطلاق میشود که از سوی محیط داخلی و بینالمللی به سازمان تحمیل میشود و گاه تعداد آنها به قدری زیاد میشود که احصای آنها به دشواری امکانپذیر است. از اینرو مدیر رسانه میباید مدیری چند وجهی و با دانشی گسترده از مدیریت و اقتصاد و جامعهشناسی و علوم سیاسی و مردمشناسی و جمعیتشناسی و غیره بوده و بتواند از این خوانهای گسترده هر یک به اندازهای متناسب و مقبول برداشت نماید تا بتواند معضلات و مسائل حادث شده پیش روی سازمان را شناسایی و چارهای کارساز برای به سامان درآوردن آنها بیابد.
دکتر صدیقه ببران درباره ان کتاب به خبرگزاری کتاب می گوید: توجه به مسایل بومی در مدیریت رسانههای کشور رویکرد اصلی این کتاب به شمار میآید که با استفاده از تجارب کشورهای مختلف و به تناسب نوع مالکیت و ساختار رسانههای ایرانی نوشته شده است.
وی با بیان اینکه در حوزه مدیریت رسانه پیشاز این کتابهای متعددی در دو حوزه تالیف و ترجمه منتشر شده است، اظهار کرد: بیش از سه سال است که با همکاری دکتر فرهنگی برای نگارش کتابی با رویکرد نوین در حوزه مدیریت رسانه تحقیق انجام میدهیم و این کتاب ماحصل پژوهشهای ماست.
۱۰) مدیریت رسانههای اجتماعی
«مدیریت رسانههای اجتماعی» عنوان کتابی است از ایمی وان لوئی با ترجمهی طاهر روشندل اربطانی که در ۳۲۲ صفحه و توسط انتشارات موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۵ به چاپ رسیده است. این کتاب ترجمهای است از Social media management: technologies and strategies for creating business value، [2015] ©۲۰۱۶٫ .
دکتر طاهر روشندل اربطانی نخستین فارغالتحصیل دوره دکترای مدیریت رسانه در ایران و از دانشگاه تهران است .
۱۱)خبرنویسی پیشرفته به زبان ساده
کتاب “خبرنویسی پیشرفته به زبان ساده” در دو بخش نوشته شده است. در بخش اول مفهوم خبر و اصول درستنویسی خبر بررسی میشود و در بخش دوم ساختارهای پیشرفته خبر مورد توجه قرار میگیرد.
این کتاب با مطالبی همچون خبر، شکلات کاکائو، یک پرس خبر، مخلفات سفرهی خبر، باید و نبایدهای خبرنگاری، قدرت نویسندگی خلاق، تکنیک عبور، تکنیکهای حفظ هیجان و اشتیاق، جملات ساده برای بیان اطلاعات پیچیده و سبکهای خبری همچون سبک ساعت شنی، سبک گیلاس، سبک وال استریت ژورنال، سبک داستانی و چهارضلعی معیار همراه است.
بخش نخست به زبان سادهتری نگارش شده و در بخش دوم کتاب به اصول و سبکهای خبرنویسی پرداخته شده است. اما خواننده با ساختارهای پیشرفتهتر خبر روبروست. این بخش احتمالا مخاطب حرفهایتر دارد. زبان نگارش کتابهم اندکی رسمیتر شده و سبکهایی در خبرنویسی معرفی میشوند که با سبکهای معمول که تاکنون مورد استفاده بودهاند، تفاوت دارند.
این کتاب نوشته دکتر احمد توکلی است .
۱۲) تکنیکهای لیدنویسی
کتاب “تکنیکهای لیدنویسی” کار مشترک محسن ایلچی و کتایون مصری است که از سوی انتشارات “چالش” در قطع رقعی چاپ و منتشر شده است .
“تکنیک های لیدنویسی ” در دو فصل نگاشته شده است. مولفان در فصل اول نخست به تعاریف مختلف از لید که توسط اساتید روزنامهنگاری ارایه شده، اشاره کرده و سپس با تاکید بر عناصر خبر، انواع لید را برشمردهاند. پاسخ به پرسشهای فرعی از عناصر اصلی خبر، بایدها و نبایدهای لیدنویسی، نرم خبر و سخت خبر و تفاوت لیدنویسی در آنها از دیگر مطالبی است که در فصل اول کتاب آمده است اما در فصل دوم کتاب، انواع لیدها با ارایه مثال برای خواننده تشریح میشود. لید آماری، لید پرسشی، لید تاریخی، لید توضیحی، لید دوزمانه، لید غیرمتعارف و … از جمله ۳۶ لیدی است که مولفان در این فصل به توضیح آنها پرداختهاند.
۱۳) خبرنگاری کاربردی
نویسندگان کتاب «خبرنگاری کاربردی» جفری هریس و دیوید اسپارک هستند که کار ترجمه آن را محمدتقی روغنیها انجام داد. انتشارات روزنامه ایران آن را در سال ۸۱ چاپ و منتشر کرده است.
کتاب حاضر، حاوی برگردان فارسی متن گزارشی نتایج به دست آمده از پروژه “خبر در آینده” میباشد که توسط یکی از مهمترین موسسات مطالعاتی خبر رادیو و تلویزیون در سال ۱۹۹۳ با حضور کارشناسان رسانهای، جامعهشناسان، اقتصاددانان و…، انجام شده است. در این گزارش مباحثی چون: تعریف خبر؛ نقش فناوری در تولید خبر؛ نقش تغییر محرکهای اقتصادی در تولید و نشر خبر و….، مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۴) گزارشگری خوب
نویسنده کتاب “گزارشگری خوب” آبراهام آمیدور است و مترجم اثر سالومه ابطحی است و ویراستاری آن را علیاکبر قاضیزاده انجام داده است. این کتاب را انتشارات همشهری چاپ کرده است .
مجموعه حاضر حاوی چند مقاله به قلم گروهی از روزنامهنگاران و پژوهشگران حرفه گزارشگری است و دو بخش جداگانه دارد: بخش مربوط به انواع ساختارهای گزارشنویسی و بخش مربوط به مهارتهای درونی و زمینههای کاربردی گزارش، در این کتاب میخوانیم: گزارشگر باید بداند داوری تعیینکننده درباره گزارش او این است که آیا در مجموع چیزی به مخاطب داده است ـ دست کم لذتی کوتاه از خواندن ـ یا نه. به گزارشگر توصیه میشود چشم خوب دیدن را پرورش دهد، خوب پرسیدن را بیاموزد، به کشف اهمیت بدهد، و بداند آگاهی دربارهی هر نکته را از کجا میتوان یافت و چگونه باید اصل تضاد در موضوعها را برای فنا و باورپذیر کردن گزارش رعایت کرد. آنگاه باید به این مهارت بزرگ برسد که تمام این مجموعه را چگونه باید در یک متن خواندنی، پرکشش و جذاب برای مخاطب نوشت.
۱۵) روابط عمومی و شناخت رسانهها
کتاب “روابط عمومی و شناخت رسانهها” کار مشترک آرش شایستهنیا و کبری درویشپیشه است که از سوی انتشارات “رویای آبی” چاپ و منتشر شده است. این کتاب به عنوان منبع درسی در رشته روابط عمومی و در مقطع کاردانی است و بر اساس سرفصل های دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی به نگارش درآمده است .
در این کتاب علاوه بر شناخت روابط عمومی و رسانهها به کارکرد متقابل روابط عمومی و رسانه پرداخته شده است و تلاش دارد تا پیوند مستحکمی را بین این دو برگزار نماید .
۱۶) فرهنگ علوم ارتباطات
کتاب «فرهنگ علوم ارتباطات«، کار ارزشمند دکتر عبدالرضا شاهمحمدی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی است که توسط انتشارات زرباف چاپ و منتشر شده است .
مولف در مقدمه کتاب نوشته است: ما در عصر ارتباطات و اطلاعات و در جامعه ارتباطات و رسانهها زندگی میکنیم. هزاران نفر از شهروندان این مرز و بوم، در سازمانها و نهادهای ارتباطات جمعی، صنعت چاپ و سایر رشتههای مرتبط مشغول بهکار هستند. هزاران دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی در رشتههای مختلف علوم ارتباطات اجتماعی در سراسر کشور در حال تحصیل هستند، بنابراین اصطلاحات متداول باید به نوعی در اختیار این قشر عظیم قرار گیرد.
مولف که خود بیش از دو دهه از عمر خود را در نشریات گوناگون کشور سپری کرده و سالهاست که در حوزه علوم ارتباطات اجتماعی مشغول به تدریس میباشد، به خوبی از نیاز دانشجویان رشتههای مختلف علوم ارتباطات اجتماعی به یک کتاب مرجع که بتواند سریع، معنای روشن و آشکاری را برای واژههای استفاده شده در متون تخصصی ارایه دهد، آگاه بوده و هست.
بر این اساس فرهنگ موجود به ارایه معادلهای لغات حوزههای مختلف رشته علوم ارتباطات اجتماعی میپردازد.
۱۷) همگرایی رسانهای و فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی
کتاب «همگرایی رسانهای و فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی» تازهترین انتشارات الکترونیک دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها است که خانم دکتر بیبیسادات میراسماعیلی نوشته شده است.
در فصل نخست کتاب، ضمن ارائه تعاریفی جامع از رسانههای نوین و ارتباطات جمعی و تفاوتهای بین رسانههای نوین و سنّتی به موضوع نظریه رسانههای نوین میپردازد و با تقسیمبندی همگرایی به انواع همگرایی رسانهای، همگرایی شبکه، همگرایی خدمات و تجهیزات و نهایتا کنشگران جدید این حوزه میپردازد. فصل دوم، اختصاص به همگرایی رسانهای و اقتصاد رسانهها داشته و به تحولات تاریخی اقتصاد رسانه میپردازد. فصل سوم به همگرایی رسانهای و سیاست رسانهها در اروپای غربی میپردازد، فصل چهارم به همگرایی تکنولوژیک اختصاص دارد.
تمامی حقوق این سایت محفوظ است.