در ابتدا گفتند کودکان اصلا به کرونا مبتلا نمی‌شوند، بعد گفتند که در صورت ابتلا بیماریشان خفیف است و حالا می‌گویند کودکان نه تنها به شکل بدون علامت ویروس را پخش می‌کنند، بلکه این امکان وجود دارد که با پیامدهایی از بیماری درگیر شوند که حتی بزرگسالان هم با آن‌ها روبرو نمی‌شوند.این موضوع می‌تواند خبری نگران‌کننده برای کشور باشد، چراکه نه تنها مسئولان  و کارشناسان بارها نسبت به درگیری کشور با موج بعدی کرونا هشدار داده‌اند، بلکه به نظر می‌رسد جوان‌ترها در این موج بیشتر با بیماری درگیر شوند.

علیرضا زالی، رئیس ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، در این رابطه گفته بود که بررسی گروه سنی مبتلایان نشان می‌دهد که متاسفانه در طول دو هفته اخیر با یک روند رو به رشد اما با شیب نسبتا ملایم میزان بستری‌ها در گروه سنی بین “پنج تا ۱۷ سال” در استان تهران رو به رو بوده‌ایم، اگر چه قدر مطلق مرگ و میر در افراد زیر ۱۰ سال پایین است، اما حتی در گروه سنی “صفر تا ۱۰ سال نیز شاهد “افزایش مرگ و میر” بوده‌ایم.این درگیری گروه‌های سنی پایین‌تر با ویروس کرونا می‌تواند نسبت به متفاوت‌تر بودن موج بعدی کرونا نسبت به موج‌های قبلی هشدار بدهد.
دکتر فریبا شیروانی فوق تخصص عفونی کودکان، در این رابطه می‌گوید: «مشکل این است که چون تعداد موارد بدون علائم بیشتر است، این احتمال وجود دارد که بچه‌ها به خصوص اگر تماس زیادی با محیط بیرون داشته باشند، بیماری را به داخل خانواه منتقل کنند و حتی افراد سالمند فوت کنند. بنابراین عدم رعایت مسائل بهداشتی در کودکان خیلی خطرناک است، چراکه احتمال انتقال از کودکان بدون علامت بیشتر است و هر کودکی باید عین بزرگسالان موارد را رعایت کند.»از سویی نه تنها کودکان می‌توانند به مرکز شیوع کرونا در خانواده‌ها تبدیل شوند، بلکه مطالعاتی که در چند ماه گذشته انجام شده است نشان می‌دهد که کرونا می‌تواند پیامدهای مرگبار و بسیار متفاوتی برای این گروه داشته باشد.

خانم دکتر شیروانی، اعلام شده که تعداد کودکان مبتلا به کرونا افزایش پیدا کرده است، آیا شما این موضوع را بین بیماران خودتان هم مشاهده کرده‌اید؟
نمی توانیم دقیق بگوییم، چون بیمارستان‌های محدود نمایان‌گر تعداد بیماران در جامعه نیست، اما به طور کلی باید بگویم این باور که کودکان مبتلا به کرونا اصلا با مشکل روبرو نمی‌شوند، درست نیست و حتی در بیمارستان‌های کودک دو یا سه تخت برای مریض‌های بدحال کرونایی قرار گرفته است.خانواده‌ها دیگر باید به این موضوع فکر کنند که ممکن است براساس قانون شانس، فرزندانشان به کرونا مبتلا شوند و به همین دلیل باید به شدت اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از ابتلا به بیماری را رعایت کنند. چراکه ممکن است فرزندشان دقیقا آن یک نفری باشد که با بیماری، خیلی شدید درگیر می‌شود.همچنین آن‌هایی که بیماری زمینه‌ای دارند باید بیشتر حواسشان باشد، چون این بیماری هیچ دارو و واکسنی ندارد، تنها راهکار ادامه همان فاصله‌گذاری اجتماعی است.

اما بحث‌هایی درباره بازگشایی مدارس بخاطر نگرانی نسبت به کیفیت آموزشی مطرح شده که ممکن است منجر به کاهش فاصله‌گذاری اجتماعی در بین کودکان شود، به نظر شما راهکار چیست؟
با توجه به این که الان به شکل مختصری این بیماری کنترل شده است و ما نمی‌دانیم که آینده این بیماری چیست و موج چهارم کی می‌آید، موارد جهش یافته ویروس در دنیا دیده می‌شود، واکسیناسیون شروع نشده است و …  و این که برای کنترل بیماری باید اطمینان داشته باشیم، من فکر می‌کنم زود باشد که مثل قدیم یا حتی کمتر از آن کودکان به مدارس بروند. باید صبر کنیم تا مشخص شود تکلیف موج چهارم چیست.

از ابتدای پاندمی این باور وجود داشت که کودکان یا مبتلا نمی‌شوند، یا به موارد خفیف مبتلا می‌شوند. با توجه به یافته‌های علمی جدید، کرونا برای کودکان چه خطری دارد؟
مشکل این است که چون تعداد موارد بدون علائم بیشتر است، این احتمال وجود دارد که بچه‌ها به خصوص اگر تماس زیادی با محیط بیرون داشته باشند، بیماری را به داخل خانواده منتقل کنند و حتی افراد سالمند فوت کنند. بنابراین عدم رعایت مسائل بهداشتی در کودکان خیلی خطرناک است، چراکه احتمال انتقال از کودکان بدون علامت بیشتر است و هر کودکی باید عین بزرگسالان موارد را رعایت کند.همچنین ابتلا به کرونا ممکن است پیامدهای خطرناکی برای کودکان داشته باشد، قبلا فکر نمی‌شد که کودکان مبتلای کرونا با عوارض قلبی درگیر شوند اما الان می‌دانیم این موضوع رخ می‌دهد، یا  قبلا بزرگسالانی که در گروه‌های پرخطر قرار داشتند در ریسک عفونت کووید بودند، حالا می‌دانیم کودکانی هم که بیماری زمینه‌ای قلبی یا کلیوی دارد، درگیر می‌شوند.پس از عوارض این بیماری برای کودکان درگیری‌های قلبی و مشکلات عروقی است که حتی می‌تواند منجر به درگیری مغزی بشود. همچنین درگیری سایر ارگان‌های بدن هم می‌تواند عنوان عارضه شدید ابتلا به کرونا باشد، یعنی فقط این بیماری ریه را درگیر نمی‌کند، بلکه همه اندام‌ها را می‌تواند درگیر کند و این امر در کودکان هم صادق است.

آیا در این پیامدهای بیماری بین کودکان و بزرگسالان تفاوتی هست؟
بله، مثلا بیماری کاوازاکی اصلا در بزرگسال‌ها دیده نمی‌شود و فقط در بچه‌هاست، می‌دانیم این بیماری با کووید همزمانی پیدا کرده است و همچنین یک بیماری به نام التهاب مولتی سیستم بیشتر در بچه‌ها دیده می‌شود و من به عنوان یک متخصص اطفال با آن بیشتر روبرو شدم. البته من شخصا مریضی نداشتم که با بیماری کاوازاکی درگیر شود ولی برخی از همکاران من چنین مشاهداتی انجام داده‌اند.به طور کلی تعداد کودکانی که به شکل شدید با کرونا درگیر می‌شوند خیلی کم است. در دیگر کشورها مواردی که بیماری شدید کرونا منجر به بستری شدن کودکان می‌شود متفاوت است و میزان آن از ۲ تا ۱۰ درصد است، البته از سویی موارد بدون علامت زیادی هم هستند که در این مشاهدات دیده نمی‌شوند.

اما هیچ آماری از کودکان کرونایی که با بیماری مثل کاوازاکی درگیر شدند در ایران وجود ندارد، این موضوع نمی‌تواند منجر به جدی نگرفتن بیماری در گروه‌های سنی پایین بشود؟
در ایران آمار این چنین و واضحی درباره بزرگسالان هم اعلام نشده است. در مورد کودکان مقالات مختلفی داخل کشور چاپ شده است تا عواملی که باعث شده بیماری شدید شده مشخص شوند و مثلا می‌گویند افزایش آنزیم‌های کبدی با شدت بیماری در ارتباط است. اما این که دقیقا چند درصد بچه‌ها علامت‌دار می‌شوند معلوم نیست، این در عدد در جهان اولش دو درصد بوده و بعد بیشتر شده است.

گفته شد که آمار مرگ‌ومیر کرونا در زیر ۱۰ سال در کشور افزایش پیدا کرده است، فکر می‌کنید علت چیست؟
با گذشت زمان شناخت عوارض بیماری در کودکان بیشتر شده است، بخاطر همین ممکن است از اول هم این وضعیت وجود داشته اما فکر می‌کردند علت مرگ چیز دیگری است. یعنی آمار مرگ‌ومیر افزایش پیدا نکرده است بلکه بیماری شناخته‌تر شده باشد. به هر حال یک سال است با این بیماری درگیر هستیم و شناختش سخت است.در بزرگسال‌ها هم تصاویری که علائم بیماری وجود دارد ممکن است تغییر کند و شناخت ما نسبت به آن چیز دیگری بشود، این امر برای کودکان هم صادق است.

براین اساس، فکر می‌کنید کودکان باید در اولویت تزریق واکسن در ایران قرار بگیرند؟
خیر، الان کسانی که در اولویت هستند یا سن بالا دارند، یا در گروه‌های حساس هستند و یا در سیستم بهداشتی کار می‌کنند، بچه‌ها در اولویت واکسن نیستند.البته باید این را هم بگویم که بحث واکسیناسیون به شکل خیلی جدی باید در کشور ما اجرا شود، این کار در ۴۹ کشور آغاز شده است و کشور همسایه ما یعنی ترکیه هم  شروع به واکسیناسیون کرده است. اما مراحل واکسیناسیون کشور ما مشخص نیست، این مقداری نگران کننده است.