دانشجویان و فارغ التحصیلان دکتری در نامه ای به رئیس کمیسیون آموزش مجلس خواستار بررسی مطالبات دانشجویان دکتری در کمیسیون آموزش مجلس شدند.

دانشجویان و دانش آموختگان دکتری، نخستین مکاتبه خود را با مجلس یازدهم انجام دادند، براساس مکاتبه با علیرضا منادی سپیدان رئیس کمیسیون آموزش مجلس، مقرر شد مطالبات این دانشجویان در کمیسیون آموزش بررسی شود.

متن این مکاتبه به شرح زیر است:

«مسائل و مطالبات قشر دکتری وزارت علوم، دست در دست نمایندگان و اعضای کمیسیون آموزش مجلس دهم، بی حاصل چرخید و اخبار پویش دکتری بعنوان یکی از مطالبات صنفی برتر، همواره تیتر خبرگزاری‌های سال‌های اخیر بوده است.

هر قشری از معلم و کارگر گرفته تا پرستار و ورزشکار، حمایت‌هایی از دولت دریافت می‌کنند. اسفبار است قشر پژوهشگر که مطابق قانون و سند چشم انداز ۱۴۰۴ باید از نظر معیشتی مورد حمایت قرار گیرد؛ در شرایط جنگ نرم و تورم اقتصادی به حال خود رها شده است. آری دانشجویان و دانش آموختگان دکتری بعنوان متخصصین در حوزه پژوهش، مورد حمایت دولت نیستند.

با اشاره به نکات زیر، دانشجویان و دانش آموختگان دکتری از محضر شما تصمیم سازان، خواستار رسیدگی فوری به مسائلی است که با اولویت بندی درادامه ذکر می‌شود.

میانگین سنی دانشجویان دکتری ۳۰ الی ۴۰ سال است. اغلب بیکار و جویای کار هستند، لذا درآمدی ندارند. آیا می‌توان توقع داشت این قشر فرهیخته که استقلال مالی ندارند همچنان فشار و بار مخارج خود را به دوش پدر و مادران کارگر یا بازنشسته خود بیاندازند؟

تحقیق و پژوهش نیاز به تمرکز دارد. برای پیشرفت علمی، باید دغدغه و محور اصلی فکر پژوهشگر، معطوف به کار علمی باشد. انجام کارهای پاره وقت و وضعیت معیشتی اسفبار دانشجویان دکتری بویژه در شرایط تورم اقتصادی سال‌های اخیر این قشر را دچار مشکلات عدیده کرده و تمرکز لازم برای کار علمی را از او ربوده است.

تنها حمایت وزارت علوم از دانشجویان دکتری وام‌های ۷۰۰ هزارتومانی با سود چهار درصد است که سه ماه یکبار پرداخت می‌شوند. شرایط ضمانت دریافت این وام‌ها نیز از عهده تعداد زیادی از دانشجویان خارج است و یا از ترس اینکه نتوانند از عهده بازپرداخت اقساط وام‌ها برآیند از این وام‌ها نیز محروم می‌مانند.

البته با توجه به شرایط بیکاری پس از فراغت تحصیل، عدم توان پرداخت اقساط و پیامک‌ها و اقدامات تهدید و تحقیرآمیز صندوق رفاه دانشجویان مشکل مجزایی ست.

بیایید قیاسی داشته باشیم بین دانشگاه‌های سایر کشورها و حمایت‌هایی که از دانشجویان دکتری صورت می‌گیرد. در اغلب دانشگاه‌های دنیا دانشجویان دکتری بصورت ماهانه معادل سی الی چهل میلیون تومان بصورت بلاعوض در ازای کار تحقیقاتی رساله دکتری دریافت می‌کنند. کارت‌هایی جهت خرید از فروشگاه‌های تغذیه که ماهانه شارژ می‌شوند، کارت تردد وسایل نقلیه عمومی رایگان، خدمات بیمه و درمانی ویژه دانشجویان دکتری و… همگی حمایت‌هایی هستند که در دانشگاه‌های سراسر دنیا جهت ارج نهادن به مقام دانشجوی دکتری صورت می‌گیرد.

همان کار تحقیقاتی را دانشجوی دکتری در ایران انجام می‌دهد و همپای دانشجویان خارجی دانشجوی دکتری ایرانی نیز مقاله چاپ می‌کند.

در دانشگاه‌های سراسر دنیا سیاست‌ها و تصمیم‌ها و قوانین آموزشی در راستای فراهم آوردن آرامش خاطر دانشجو و فراهم سازی شرایطی بدون تنش برای پرداختن به کار تحقیقاتی است. متأسفانه در ایران سیاست‌ها به سمت گرفتن ارزش و جایگاه دانشجوی دکتری پیش رفته است.

در ایران دانشجوی دکتری طبق سنوات مجاز آموزشی موظف به پایان دادن و ارائه رساله است وگرنه باید مبالغ هنگفتی جریمه سنوات بپردازد. در دانشگاه‌های با سطح علمی بالای دنیا چیزی به نام جریمه سنوات در قوانین آموزشی آنان تعریف نشده است.

سیستم آموزش عالی ایران مبنی بر تنبیه در حالی که سیستم آموزشی کشورهای پیشرفته مبنی بر تشویق و انگیزه دادن است. در ایران دانشجوی دکتری باید هرچه سریع‌تر دفاع کند تا ظرفیت اساتید خالی شده و بتوانند دانشجویان بیشتری جذب کنند. کیفیت قربانی کمیت شده است.

به کرار گزارش شده است که اساتید رفتارهایی دور از شأن فضای علمی با دانشجوی دکتری دارند. هیچ قانونی برای حمایت دانشجو در برابر تعدی و تعرض برخی اساتید به شخصیت انسانی دانشجوی دکتری وجود ندارد.

با این مقدمات درخواست‌های دانشجویان و دانش آموختگان دکتری در راستای کاهش دغدغه‌های قشر محقق به شرح زیر است:

دریافت پژوهانه بصورت ماهانه بلاعوض متناسب با شرایط تورم اقتصادی

احتساب دوره دکتری بعنوان بیمه و سابقه کار

تدوین قوانین آموزشی مطابق با جایگاه والای قشر محقق

در دانشگاه‌های سایر کشورها ارتباط قوی صنعت و دانشگاه منبع مالی پژوهانه دانشجوی دکتری است. در ایران علیرغم تلاش‌های وزارت علوم برای ایجاد چنین زیرساختی، هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است.

اما این عدم موفقیت برای ایجاد ارتباط بین صنعت و دانشگاه چیزی از حق و حقوق واضح دانشجوی دکتری نمی کاهد. ضروری است منبع حقوق دانشجوی دکتری از منابع دیگر همچون سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی تأمین گردد.»