رضا مهدوی‌
نوازنده و پژوهشگر موسیقی
از دیدگاه من فضای مجازی لازمه و ضرورت مردمان امروز دنیاست چرا که درشرایط اکنون و به علت محدودیت‌های ایجاد شده، درحال حاضر تنها بواسطه فضای مجازی می‌توانیم طی طریق داشته باشیم و به عقیده من کسانی که به هر دلیل خود را فارغ از فضای مجازی می‌دانند از قافله عقب مانده‌اند وبراین نظرم حتی افرادی که نگاه صرف سنتی داشته، لازم است با این فضای کلان و مدرن و این رسانه‌های پیشرفته و متعددی که فضای مجازی در اختیار همگان گذاشته است، آشنا شوند. البته لازم به ذکراست فضای مجازی جنبه‌های منفی هم دارد که می‌باید کنترل و نظارت گردد اما فارغ ازاین مسأله، جنبه‌های مثبتی هم داشته که این قابلیت‌ها در عرصه هنر، بخصوص در بیش ازیک سال گذشته و در شرایط کرونا بخوبی خود را نمایان کرده است، جنبه‌های مثبتی که می‌توان در اختیار جوامع، بخصوص هنرمندان قرار داد. به‌طور مثال در حوزه موسیقی پیش از اتفاقات کرونا روش‌های آموزشی و انتقال مفاهیم به‌صورت حضوری و رو در رو انجام می‌گرفت و ارتباط شاگرد و استادی وجود داشت اما ایجاد فاصله‌های فیزیکی موجب شد فضای آموزشی به یک فضای دیداری، شنیداری و تصویری و اصطلاحاً مجازی تبدیل شود و شرایط خاصی ایجاد کرد که در گذشته کمتر شاهد آن بودیم یا به‌طور کلی وجود نداشت.

ناگفته نماند این شرایط موجب شد چندین سال به جلو حرکت کنیم و عقب ماندگی مان نسبت به فضای مجازی جبران شود به‌طوری که همگان به آن وقوف پیدا کردیم و این نیاز مبرم را فضای مجازی در اختیار ما گذاشت تا با آسایش خاطر در منزل بنشینیم و با دنیا و مخاطبان مان در ارتباط باشیم، البته هرچند نقص‌هایی می‌تواند داشته باشد اما یک مثل معروفی است که می‌گویند «کاچی به از هیچی» و فضای مجازی به نوعی غیرممکن‌هایی را به ممکن تبدیل کرد که شاید در گذشته کمتر مورد توجه بود وامروزه به‌دلیل دانش بیشتری که از این تکنولوژی کسب کرده ایم، ترس و هراس مان از بین رفته است و با ورود به دنیای مجازی توانستیم بسیاری ازموضوعاتی که فکر می کردیم هیچ است اما موجودیت و واقعیت داشت به‌ دست آوریم.

بهتر است بگویم امروزه فضای مجازی، فضای حقیقی زندگی ما است چرا که هیچ کدام از ما بدون داشتن یک گوشی هوشمند نمی‌توانیم زندگی کنیم و امور خود را بگذرانیم، از حریف‌های اینترنتی گرفته تا ارائه کارها و حرف های مان و حتی ارائه یک اثر درخشان هنری، که نمونه‌اش جشنواره‌های هنری سال گذشته بود که در بُعد وسیعی ارائه گردید و مخاطبان بسیاری را به‌صورت مجازی گردهم آورد و این موضوع نشانگر آن است که با دنیای کاملاً حقیقی به‌ نام مجازی روبه‌رو و آشنا شده‌ایم که باید کاملاً جدی گرفته شود و دانش مان را نسبت به آن گسترش دهیم تا از نسل نویی که اصالتاً این فضا متعلق به آنها بوده عقب نمانیم؛ چرا که افرادی که متولدین دهه ۳۰ یا ۴۰ هستند و حتی دهه ۶۰ –ی ۵۰ چندان ارتباط نزدیکی با فضای مجازی ندارند اما دهه‌های ۷۰ به بعد اشراف کاملی به آن داشته و توانسته‌اند بخوبی با آن ارتباط برقرار کنند و البته همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم آسیب جدی هم دراین فضا دیده می‌شود بخصوص فضای اینستاگرام که هر فردی، در هر رده و سطحی خود را نمایانگر می‌کند و تعاریف و تمجید‌هایی می‌بینید و می‌شنوید که واقعیت ندارد.این دوستان ازیک فضای حقیقی، حرف های نادرست و به دور از حقیقت منتشر می‌کنند و دیگران را فریب می‌دهد و متأسفانه این موضوع در عرصه موسیقی اقبال بسیاری پیدا کرده است و به شکل‌های مختلف آموزش‌هایی درفضای مجازی راه‌اندازی شده و دیگرانی که با حرفه آنها آشنایی ندارند، شاگردان مجازی این افراد هستند که در حقیقت اطلاعات غلط و نادرستی دریافت می‌کنند و آموزش می‌بینند و در اینجا است که دوغ از دوشاب بسختی هویدا می‌شود و درصد مردمانی که نسبت به این موضوع آشنایی و آگاهی بیشتری دارند بسیار اندک است، البته کسانی که متخصص این فن هستند قطعاً واکنش‌هایی خواهند داشت و انزجار خود را بروز می‌دهند اما متأسفانه کاری از دستشان برنمی‌آید و این دوستان که تعدادشان بی‌شمار است می‌توانند افکار بسیاری ازمردم بخصوص نسل جوان را در سطوح مختلف به تسخیر خود درآورند و اتفاقاً برنده هم خواهند بود و به لحاظ تجاری، اقتصادی، فرهنگی و هنری به جایگاهی می‌رسند که اگرچه شاید طولانی مدت نباشد اما به گمان خود مدت زمانی موفق هستند وبه شهرت‌های ناگهانی که آرزوی آنها بود دست یافته‌اند و باید بگویم متأسفانه فضای مجازی این امکان را برای همه ایجاد کرده و چون امکان ممیزی و نظارت دقیقی هم وجود ندارد عرصه‌ای برای جولان این دوستان شده است .

بنابراین لازم است و ضرورت دارد فرهنگ‌سازی درستی صورت بگیرد.البته به رغم اینکه ابتدای سال ۹۰ دستوراتی ابلاغ شد تا نهادها و سازمان‌هایی در این زمینه همکاری‌های لازم را داشته باشند تا با کمک تمام قوا ستادی برای ساماندهی فضای مجازی تشکیل شود این اتفاق میسر نشد، تا با حضور کارشناسان خبره بتوانیم فضای مجازی مستقل از دیگران در کشورمان داشته باشیم چرا که در دنیای پیشرفته این گونه است اما در کشور ما بواسطه امکاناتی که از مغرب زمین وارد شده همه ما از فضای مجازی به هر شکل که علاقه‌مند هستیم بهره می‌بریم و این استفاده‌ها غالباً ناجوانمردانه است و افکار بسیاری را تحت الشعاع قرارمی دهند و نوجوانان و کودکانمان را به راه‌های ناکجا آباد می‌کشاند تا آنجا که امروزه من و شما به نوعی بسختی می‌توانیم راه درست و غلط را تشخیص بدهیم و به عقیده من این موضوع به رغم اینکه امکانات بالفعلی را بالقوه کرده است و پتانسیل جدی را در آموزش‌های هنری و موسیقی و همچنین برگزاری جشنواره‌های متعدد ایجاد کرده اما آسیب شدیدی به عرصه فرهنگ و هنر وارد کرده و نیاز است بررسی‌هایی صورت بگیرد و جنبه‌های مثبت و منفی آن کارشناسی گردد.