مریم شهبازی -خبرنگار
شیرازی‌ها در حالی موفق به کسب عنوان ششمین پایتخت کتاب ایران برای سال ۱۳۹۹ شدند که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین اختتامیه این رویداد فرهنگی از برپایی چنین برنامه‌هایی به‌عنوان راهکاری مهم در دستیابی به اطلس فرهنگی کشورمان یاد کرد؛ او این گفته را با اتکا به ارسال طرح‌ها و برنامه‌های بیش از هفت هزار شهر و روستا عنوان کرد.
عصر روز گذشته سالن همایش‌های کتابخانه ملی میزبانی حاضران در آیین اختتامیه ششمین پایتخت کتاب ایران و همچنین ششمین جشنواره روستاهای دوستدار کتاب را به عهده داشت؛ در این مراسم که با حضور جمعی از مسئولان فرهنگی و اهالی کتاب برگزار شد سید عباس صالحی گفت:«گوهر ایران فرهنگ و کانون فرهنگ نیز کتاب است، از همین رو اگر خواهان تمدن‌ها و دولت‌هایی مقتدر باشیم این مسأله جز با کتاب و کتابخوانی امکانپذیر نیست.»

وزیر ارشاد ضمن تأکید بر اینکه کتاب عیار و حافظه تمدن هاست از ضرورت تولید کتاب‌هایی با کیفیت و از همه مهم‌تر فراهم آوردن شرایطی برای مطالعه آنها گفت و ادامه داد:«با توجه به جایگاه کتابخوانی امیدوارم در گام دوم انقلاب بیش از گذشته توفیق اهتمام به کتابخوانی بیابیم.»
ادامه گفته‌های عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به مواردی از نتیجه پیمایشی بود که سال گذشته با بررسی مصرف‌های فرهنگی خانواده‌های ایرانی و از جمله میزان توجه آنان به‌کتابخوانی انجام شده است.
صالحی با ذکر این نکته که توجه به نتایج چنین بررسی‌هایی نکات خوبی در انجام برنامه‌ریزی‌ها در اختیارمان می‌گذارد، گفت:«بر این اساس متوجه شدیم نیمی از مخاطبان هدف این بررسی، کتابخوان هستند؛ مخاطبانی که ۱۵ سال به بالا را شامل می‌شوند و میانگین مطالعه در آنها حدود ۷/۳ ساعت عنوان شده است. البته توجه به این بررسی‌ها در شرایطی نتیجه‌بخش خواهد بود که دست به بررسی نتایج با توجه به متغیرهای مختلفی از جمله سن، جنس، میزان تحصیلات و حتی شرایط اقتصادی افراد بزنیم.»
او با اتکا براین مسأله که میانگین مطالعه هفتگی در میان مخاطبان ۱۵ تا ۲۵ سال ۹/۳ ساعت عنوان شده، تأکید کرد:«از جمله نتایجی که این پیمایش برای برنامه ریزان فرهنگی بویژه در حوزه کتاب به‌دنبال داشته این است که بحث کتابخوانی در سنین پایین تحت تأثیر تحصیل قرار می‌گیرد. مسأله‌ای که اگر خواهان هدایت مسیر کتابخوانی به سوی افزایش علاقه‌مندی مردم به مطالعه هستیم باید به آن توجه کنیم و این راه را با متغیرهای مؤثر ارتقا ببخشیم.»
وزیر ارشاد در بخش دیگری از سخنان خود از ضرورت تلاش برای ایجاد تنوع موضوعی در علایق جامعه کتابخوان گفت و تصریح کرد:«همانقدر که شاهد اثرگذاری مسائل اقتصادی در میزان کتابخوانی اقشار مختلف هستیم باید توجه کرد که اگر بتوانیم جامعه کتابخوان را به سوی مطالعه موضوعات مختلف سوق بدهیم تأثیر مثبتی در چرخه اقتصادی نشر ایجاد خواهیم کرد.»
او برپایی چنین رویدادها و جشنواره‌هایی را راهی مناسب برای دستیابی به اهداف برنامه ریزان فرهنگی در راستای بهبود وضعیت کتابخوانی و حتی چرخه اقتصادی نشر عنوان کرد و گفت:«برپایی این دو رویداد فرهنگی موجب شکل‌گیری جریان هم‌افزایی، مشارکت‌گرایی نهادی ملی، استانی، منطقه و حتی روستایی برای گسترش فرهنگ کتابخوانی شده است که نمی‌توان اهمیت آن را نادیده گرفت. بر همین اساس هم امسال در ششمین دوره‌ای که از برپایی نخستین دوره رویدادهای انتخاب پایتخت کتاب ایران و همچنین روستاها و عشایر دوستدار کتاب می‌گذرد شاهد مشارکت بیش از هفت هزار شهر و روستا و ارسال طرح‌های آنان بوده‌ایم.» به گفته صالحی برپایی این دو رویداد فرصتی برای حضور ایده‌ها و از سویی شکل‌گیری حلقه‌های عملیاتی و اقدامی ایجاد کرده است.آنچنان که می‌توان امیدوار شد به مرور شاهد نفوذ ایده‌های فکری برای کتابخوانی از سراسر کشور به سوی پایتخت و فراهم شدن فرصتی برای تبدیل آنها به برنامه‌های فرهنگی باشیم.
بخش‌های پایانی گفته‌های صالحی با اشاره او به اطلاع ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل مناطقی از کشور همراه شد که تا به امروز اطلاع کمتری از آنها در دست بوده است، او تأکید کرد:«هم‌اکنون از وجود حدود هفت هزار نقطه فرهنگی در کشورمان مطلع شده ایم، این مسأله به ما درباره اطلاع از جغرافیایی فرهنگی‌مان کمک می‌کند و بر این اساس قادر به بهره‌گیری از ظرفیت‌هایی خواهیم بود که عرصه کتابخوانی به ما معرفی کرده است.»
در بخش دیگری از این برنامه ابراهیم حیدری، مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین دبیر انتخاب پایتخت کتاب ایران و همچنین جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب نیز به ذکر گزارشی از عملکرد دبیرخانه این دو رویداد پرداخت.
علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و همچنین از اعضای هیأت داوری این دو جشنواره نیز نکاتی درباره ضرورت ادامه برپایی چنین برنامه‌هایی گفت و از انجام برنامه‌های ویژه کتابخوانی در شهرهایی اظهار امیدواری کرد که به مرحله نیمه نهایی داوری راه یافته‌اند ولی عنوان برگزیده کسب نکرده‌اند و این مسأله را نشانی بر گسترش فرهنگ کتابخوانی دانست.
اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی هم از دیگر سخنرانان این مراسم بود، او نیز توسعه همه جانبه کشور را در گرو افزایش سرانه مطالعه و تلاش برای برنامه‌ریزی‌های کلان فرهنگی عنوان کرد. به گفته بروجردی برپایی چنین جشنواره‌هایی فرصتی برای افزایش مشارکت عمومی و همچنین حمایت سازمان‌ها و مسئولان است.
در پایان آیین اختتامیه ضمن اعلام اینکه شیراز برای سال ۱۳۹۹ موفق به کسب عنوان پایتخت کتاب ایران شده اسامی روستاها و عشایر دوستدار کتاب که در این دوره در زمره برگزیدگان قرار گرفته‌اند نیز خوانده شد. علاوه بر شیراز که عنوان برگزیده این دوره را کسب کرد، شهرهای اِوز، بم، شهرری و رفسنجان که به مرحله نهایی داوری راه پیدا کرده بودند نیز به‌عنوان شهرهای خلاق کتابخوانی معرفی شدند.