زنجبیل جزء گیاهان دارویی مهم است. خواص زنجبیل گوناگون است؛ از جمله ضد تهوع، مقوی قلب، ضد لخته شدن خون، ضد باکتری، آنتی اکسیدان، ضد سرفه، ضد سموم کبدی، ضد التهاب، ادرارآور، کاهش اسپاسم، محرک سیستم ایمنی، ضد نفخ، افزایش ترشحات روده ای معدی، پایین آورنده کلسترول خون، محرک گردش خون مغزی و محرک هضم غذا می باشد.

از زنجبیل استفاده های متنوعی می شود. از خواص زنجبیل می توان پیشگیری از: تهوع و استفراغ، کم اشتهایی، بی اشتهایی روانی، اسپاسم روده، برونشیت، مشکلات روماتیسم را نام برد. در صنعت غذایی هم به عنوان چاشنی استفاده می شود.

در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است که زنجبیل دارای خاصیت ضد سرطانی می باشد. جینجرول، مهم ترین جزء تشکیل دهنده زنجبیل که مسئول ایجاد طعم و مزه در این گیاه می باشد، از رشد سلول های سرطانی مخصوصا سرطان روده بزرگ در انسان جلوگیری می کند.

زنجبیل با افزایش ترشح بزاق دهان و آنزیم های مجرای گوارشی، به هضم و جذب مواد غذایی کمک می کند.

زنجبیل با بیرون راندن مخاط خلطی از ریه ها، به درمان آسم، برونشیت و دیگر مشکلات تنفسی کمک می کند.

زنجبیل نیروبخش، مقوی معده، بادشکن و ضد رقت خون می باشد. درمان کننده یرقان است. اگر پودر آن را روی پوست بدن مالش دهند، آن را تحریک و قرمز می کند.

تقویت کننده حافظه، بازکننده کبد و قاطع بلغم است و رطوبات غلیظی که در روی جدار روده و معده چسبیده باشد، از بین می برد. زنجبیل را جهت فلج و ضعف اعصاب تجویز کرده اند.

خواص زنجبیل برای درمان اسهال ناشی از مسمومیت غذایی نیز مفید است.

تشنگی را برطرف می کند.

مخلوط زنجبیل با نبات و کندر را جهت جلوگیری از نفخ میوه های نارس تجویز کرده اند.

ضماد زنجبیل جهت گری (داءالثعلب) و فرو بردن ورم سودمند می باشد.

اگر زنجبیل را کوبیده و روی آبگوشت بپاشند، درد مفاصل را تسکین می دهد. علاوه بر این مالیدن زنجبیل خشک و آب تازه آن برای معالجه رماتیسم نافع است.

برای غدد فوق کلیه مفید بوده و ترشح هورمون کورتیزول را از این غدد زیاد می کند و بیشتر خواص زنجبیل به همین دلیل می باشد.

در چین از ریشه و ساقه زنجبیل به عنوان آفت کش برای دفع شته و هاگ های قارچ ها استفاده می شود.

با توجه به میزان متغیر اسانس زنجبیل که ارزش دارویی آن مزبوط به آن است، انواعی از زنجبیل که بالاتر از ۵/۱ درصد اسانس داشته باشند ارزش دارویی دارند. بنابراین در صورتی که زنجبیل کهنه باشد و یا به صورت پودر برای مدت طولانی مصرف نشود، کم کم اسانس(رایحه) آن کم شده و ارزش دارویی آن کاهش می یابد.

مهم ترین ترکیبات شیمیایی

مهم ترین ترکیبات زنجبیل شامل مواد بودار سوزاننده ای است که بیشتر اثرات اصلی آن مربوط به همین مواد است.

ترکیبات اصلی آن شامل: انواع قندها (۵۰ تا ۷۰ درصد)، چربی ها ( ۳ تا ۱۸ درصد) اولئورزین (۴ تا ۵/۷درصد) و ترکیبات سوزاننده (۱ تا ۳ درصد) است.

یک قاشق غذاخوری زنجبیل تازه(۶ گرم) حاوی ۵ کالری، یک گرم کربوهیدرات و مقدار بسیار جزئی چربی، پروتئین و فیبر می باشد.

فرآورده های زنجبیل

فرآورده های مختلفی از زنجبیل در سراسر جهان موجود است که شامل پودر، محلول الکلی، اسانس و عصاره تازه زنجبیل است. میزان مصرف آن تا سه گرم در روز بلامانع است. البته این میزان ممکن است به صورت ۲ تا ۳ نوبت مصرف شود (مثلاً سه نوبت یک گرمی) و یا به عنوان ضد تهوع می توان یک جا از ۲ گرم آن استفاده کرد.

یک سس حیرت انگیز:

زنجبیل را با روغن زیتون ، فلفل قرمز خشک شده، دارچین، میخک، برگ بو و پیاز مخلوط نماییید تا سُسی لذیذ حاصل شود.

موارد منع مصرف

– در کودکان زیر دو سال نباید استفاده شود.

– مصرف زیاد زنجبیل موجب سوزش سردل می شود.

– افرادی که سنگ کلیه دارند، باید قبل از مصرف زنجبیل حتما با پزشک خود مشورت نمایند.

– اگر داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین و آسپیرین مصرف می کنید، زنجبیل نخورید.

– مصرف زیاد زنجبیل ممکن است با داروهای قلبی و دیابت تداخل نماید.

– مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی باید در حد متعادل باشد.

– مصرف زیاد زنجبیل ممکن است باعث اختلالات سیستم عصبی مرکزی گردد.