اشاره

از جمله ابزارهاي مهم تبليغ، شناخت منابع لازم برای پژوهش در موضوعات مورد نياز مي باشد. با توجه به اينكه در باره ماه مبارك رمضان و موضوع های مربوط به آن، آثار متعددي منتشر شده است، برخي از اين منابع شناسايي شده و جهت استفاده مبلغان ارجمند معرفي مي گردد:

۱. المراقبات

نویسنده: میرزا جواد ملکی تبریزی، مترجم: ابراهیم محدث بند ریگی.

قم: اخلاق، ۱۳۷۸، ۵۵۲ صفحه.

کتاب مذکور، به بحث درباره بیان فلسفه، آداب و اعمال روزهای هر ماه قمری پرداخته و در فصل دهم تا سیزدهم در مورد ماه رمضان، شب و روز به تفصیل سخن گفته است. فواید گرسنگی، درجات روزه، اقسام روزه داران، انواع نیت در سحر و افطار و آداب آن، فضیلت ماه رمضان، دعا و آداب آن، شب های قدر، وداع با ماه رمضان و آداب شب و روز عید فطر، از دیگر مباحث ارائه شده در این اثر است.

۲. ماه خدا: پژوهشی جامع درباره ماه مبارك رمضان از نگاه قرآن و حدیث

نویسنده: محمد محمدی ری شهری.

به کوشش: رسول افقی، مترجم: جواد محدثی، ويراستار: محمدهادی خالقی.

قم: دارالحديث، دو جلد، جلد اول و دوم، ۱۳۸۴، ۵۶۰ + ۵۳۶ صفحه.

پژوهشی جامع در اذكار، آداب و دعاهای ماه مبارك رمضان است كه با استفاده از آیات قرآن، روایات فریقین و كتاب های دعا به بررسی این موضوع پرداخته است. این اثر، در پنج بخش سامان یافته و هر بخش شامل فصل هایی است. بخش اوّل، مشتمل بر فضایل این ماه و عظمت و بركات و دیگر ویژگی های آن است. بخش دوم و سوم، به اهمیت روزه و آداب روزه داران و پرهیز از محرمات روزه، و بخش بعد به ذكر اهمیت شب های قدر و اعمال و اذكار آن اختصاص یافته است. آداب وداع با این ماه با عظمت و ورود به ماه شوال و عید فطر و اعمال آن، پایان بخش كتاب است.

تذکر: این کتاب، به زبان عربی با عنوان مراقبات شهر رمضان به اهتمام جواد علی کسار ترجمه شده و توسط مؤسسه دارالحدیث منتشر گردیده است.

۳. برنامه ارتباط با خدا دماه ر مبارک رمضان

نویسنده: محمدمحسن فیض کاشانی.

تهران: انتشارات محمدی، بی تاریخ، ۲۴۴ صفحه.

کتاب یاد شده ابتدا به احکام روزه می پردازد و با اشاره به شروط، واجبات، مکروهات و اسرار روزه و همچنین شروط باطنی آن، به مباحثی چون ادعیه ماه مبارک رمضان، شامل: دعای بعد از نماز، دعای شب های ماه مبارک رمضان، دعای افتتاح از ولی عصر، دعاهای منسوب به امام محمد باقر-علیه السلام-، دعای شب قدر، دعاهای شب های احیا و نماز عید فطر پرداخته است.

۴. سخنی درباره روزه

نویسنده: سید هاشم رسولی محلاتی.

تهران: شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، ۱۳۷۵، ۹۵ صفحه.

این کتاب در طی سه بخش، فضیلت و ثواب روزه، فضیلت ماه مبارک رمضان و برخی احکام و مسائل مورد ابتلای روزه داران را بیان کرده و شرحی اخلاقی و عرفانی بر دعاهای روزهای ماه مبارك رمضان است. در این اثر، به بحث درباره محتوای عرفانی ادعیه ماه رمضان، مانند: توحید و خداشناسی، رابطه توحید با ولایت اهل بیت-علیهم السلام-، نشانه های موحدان، اسما و صفات الهی و كسب مقامات سیروسلوك پرداخته شده است.

حضور قلب در نماز، موانع استجابت دعا، مراتب رشد و كمال انسانی، توبه و استغفار، ظهور صفات خدا در برخی انسان ها، معارف توحیدی، ویژگی های روز قیامت، مهم ترین اعمال در ماه مبارك رمضان، فضل و رحمت خداوند در این ماه، جبر و اختیار، معنای عبادت و حقیقت عبودیت، آثار منفی گناه در دنیا و آخرت، محاسبه نفس در ماه رمضان و برخی دیگر از مسائل اخلاقی، از مهم ترین مندرجات مطرح شده در این نوشتار است.

۵. رمضان در تاریخ (حوادث تاریخی)

نویسنده: لطف الله صافی گلپایگانی.

قم: دفتر آيت الله العظمي صافي گلپايگاني، ۱۳۹۲، ۲۶۱ صفحه.

مروری بر حوادث تاریخی واقع شده در ماه مبارك رمضان است. در این اثر، با رویكردی تاریخی، برخی وقایع تاریخ اسلام كه در ماه مبارك رمضان اتفاق افتاده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نگارنده به شرح و بررسی اجمالی وقایعی چون: بیعت مردم با ولایتعهدی امام رضا-علیه السلام- و حكمت های آن، وفات ابوطالب و بیان فضایل ایشان، وفات خدیجه كبری-سلام الله علیها- همسر گرامی رسول خدا-صلی الله علیه و آله- و بیان گوشه هایی از شخصیت ایشان، ایجاد عقد اخوت میان مسلمانان توسط پیامبر اكرم-صلی الله علیه و آله-، ولادت امام حسن مجتبی-علیه السلام- و بررسی زوایای مختلف صلح آن امام با معاویه، ولادت امام جواد-علیه السلام- و بیان فضایل ایشان، وقوع جنگ بدر و درس های تاریخی مربوط به آن، فتح مكه و حوادث دیگر مرتبط با آن، شهادت امام علی-علیه السلام- و بیان گوشه هایی از سیره حكومتی ایشان و نیز نقد عملكرد خلفا پرداخته است.

۶. عالی ترین مكتب تربیت و اخلاق یا ماه مبارك رمضان

نویسنده: لطف الله صافی گلپایگانی.

قم: دفتر آيت الله العظمي صافي گلپايگاني، ۱۳۹۲، ۲۸۷ صفحه.

بیان برخی از تعالیم اخلاقی دین اسلام متناسب با ماه مبارك رمضان است. در ابتدای این اثر، به تفسیر اجمالی خطبه پیامبر اسلام-صلی الله علیه و آله- در پایان ماه شعبان در بیان فضایل و بركات ماه مبارك رمضان پرداخته شده و فضیلت روزه گرفتن و اُنس با قرآن كریم در این ماه بیان شده است. نویسنده قرآن را كتاب زندگی، اخلاق، عقاید و مسائل اجتماعی دین اسلام معرفی کرده و برنامه های اخلاقی دین اسلام برای ماه مبارك رمضان را كه جنبه تربیتی و خودسازی دارد، معرفی نموده است. وی در ادامه، به برنامه های عبادی این ماه اشاره و داستان هایی اخلاقی در این زمینه نقل كرده است.

۷. انوار الملكوت: نور ملكوت روزه، نماز، مسجد، قرآن، دعا (خلاصه مواعظ ماه مبارك رمضان)

نویسنده: سید محمدحسین حسینی طهرانی.

تهران: مؤسسه ترجمه و نشر دوره علوم و معارف اسلامي، ۱۴۲۹ق، ۴۰۱ صفحه.

خلاصه ای از مواعظ و گفتارهای اخلاقی مؤلف است كه در رمضان ۱۳۹۰ هجری قمری بیان گردیده است. این مواعظ که توسط خود ایشان خلاصه شده، شامل طیف گسترده ای از موضوعات اسلامی با رویكردی عرفانی و معنوی درباره عقاید شیعه، احكام روزه، نماز، شرح اوصاف و حقایق قرآن می باشد.

۸. عرفان ماه رمضان

نویسنده: محمدحسن احمدی فقیه یزدی .

قم: آیات بینات، ۱۳۸۹، ۴۰۰ صفحه.

بررسی ابعاد معنوی و عرفانی ماه مبارك رمضان و فضیلت این ماه و اعمال مربوط به آن است. در این راستا، از منظری قرآنی و روایی، به بیان آثار انسان ساز ماه مبارك رمضان پرداخته شده و آثار معنوی روزه، عبادت، انفاق، اعمال سحر و دعا در این ماه، بیان گردیده است. نویسنده، تجلی عرفان در ماه مبارك رمضان را، در نوافل و اعمال مخصوص این ماه دانسته و چگونگی به جای آوردن نوافل، ادعیه و اعمال دهه آخر ماه مبارك رمضان را بررسی کرده است.

۹. اوضح البیان: در شرح دعاهای ماه رمضان

نویسنده: محمد حسن پور.

تهران: اسوه، ۱۳۹۲، ۴۵۶ صفحه.

شرح دعاهای سی روز ماه مبارك رمضان و مضامین اخلاقی، تربیتی و معنوی مندرج در این ادعیه است. در این شرح، مسائلی از قبیل: شرایط قبولی نماز و عبادت، آثار نماز و عبادت در دنیا و آخرت، محاسبه نفس و تهذیب آن، دین و لزوم تسلیم محض در برابر دستورات دینی، راهكارهای تقرب به درگاه الهی، عوامل نابودشدن ثواب اعمال، آثار دعا و آداب آن، ثواب تلاوت قرآن، امامت و ولایت اهل بیت-علیه السلام- و لزوم محبت و اطاعت ایشان، معیارهای دوستی و دشمنی، فضایل قرآن كریم، مظاهر رحمت و مغفرت الهی برای بشر در ماه مبارك رمضان، اهمیت خشنود كردن والدین و برخی دیگر از مسائل اخلاقی، بحث شده است.

۱۰. ضیافت آسمانی: بررسی ابعاد تربیتی و عرفانی ماه مبارك رمضان

نویسنده: علی رضا نریمانی.

قم: ابتكار دانش، ۱۳۸۹، ۱۹۲ صفحه.

در باره شناخت اهمیت و منزلت ماه رمضان و آثار و نتایج عبادی و تربیتی این ماه است. نویسنده، نخست واژه رمضان را از لحاظ لغوی، قرآنی و حدیثی بررسی کرده، سپس احكام عبادی و شرعی ماه رمضان را برشمرده، مبطلات روزه، مراتب روزه و شرایط آن، اقسام روزه، كفاره روزه، روزه مسافر و زكات فطره را شرح داده است. در ادامه راجع به آثار و فواید تربیتی و عرفانی این ماه، به تفصیل سخن گفته كه تقوا و پرهیزكاری، صبر، مهمان نوازی، استغفار و توبه، بهداشت جسم و روح، اكرام نیازمندان و تعدیل غرایز، از مهم ترین دستاوردهای آن به شمار می رود. در پایان، به وجوه و جنبه های اجتماعی و عبادی ماه رمضان اشاره می كند.

۱۱. فضایل شهر رمضان: دستورالعملی جامع برای سالكین

نویسنده: علی مقصودی.

قم: ميثم تمار، ۱۳۸۸، ۳۱۲ صفحه.

تحقیقی روایی در مورد آداب ماه رمضان و اعمال و فضایل این ماه است. در این اثر، به فضیلت دعا، تسبیح و عبادت در ماه رمضان از منظر روایی اشاره شده، روایاتی درباره: استغفار و فضیلت آن، صله رحم، قرائت قرآن، تدبر در قرآن، گریه كردن از خوف خدا، فضایل امام علی-علیه السلام-، پرداختن به نوافل و مستحبات، ذكر صلوات، توصیف قرآن و صدقه دادن و فضیلت این اعمال در ماه مبارك رمضان، ارائه شده است.

۱۲. راهنمای سلامت در ماه مبارک رمضان

نویسنده: علی یزدی نژاد و سید رمضان محسن پور، مقدمه علی اکبر ولایتی

تهران: میر ماه، ۴۸ صفحه.

روزه داري، بدون رعايت اصول صحيح تغذيه، نه تنها ضامن سلامت انسان نيست، بلكه مي تواند سلامت وي را به خطر بيندازد. غذاي مصرفي در ماه رمضان، بايد ساده باشد و نبايد خيلي با غذاي روزمره روزه دار تفاوت كند. همچنين روزه دار بايد در اين ماه همانند ساير ماه ها، سه وعده غذايي داشته باشد: افطار، شام و سحري. نگارندگان در كتابچه، اصول روزه داري را در شرايط مختلف و براي افراد گوناگون بيان كرده اند. از جمله موضوع های مطرح شده مي توان به مواردي مانند: تغييرات طبيعي بدن در زمان روزه داري، اصول تغذيه صحيح در زمان روزه داري، چگونگي افطار كردن صحيح، اهميت شام خوردن هنگام روزه داري، روزه داري كودكان و دانش آموزان، موانع روزه داري زنان باردار، روزه داري ورزشكاران، عوارض بالقوه روزه داري غيرصحيح و روش هاي درمان آن، روزه داري بيماران كليوي و ريوي اشاره كرد.

۱۳. روزه، روش نوین برای درمان بیماری ها (جلد دوم)

نویسنده: محمدجعفر امامی.

قم: انتشارات قدس، ۱۳۷۰، ۴۷۹ صفحه.

شیوه درمانی برخی از امراض، تحت عنوان روزه طبی است. نویسنده با ابداع روش خاص طبی، در صدد اثبات این موضوع است که می توان بسیاری از بیماری ها را با این اسلوب درمان نمود و تأکید دارد که پزشکان و مسئولان وزارت بهداری، روی مطالب ایشان مطالعه جدی تری نمایند و طرحی برای مداوای بیماران صعب العلاج بریزند. او ابتدا شرح روزه و امساک خویش را با جزئیات کامل که طی ۲۲ روز انجام می پذیرد، بیان کرده و نتایج آزمایش های روزانه آن را تحریر نموده است، سپس شرح حال پانزده تن از کسانی را که از این سبک پیروی کرده و نتایج مثبتی به دست آورده اند، به طور مفصل و با جزئیات می نویسد.

۱۴. اهمیت روزه از نظر علم روز

نویسنده: دکتر احمد صبور اردوبادی.

تهران: انتشارات هدی، ۱۳۶۶، ۲۶۴ صفحه.

این کتاب بر این نکته تأکید دارد که روزه و روزه داری برخلاف آنچه بسیاری آن را یک عبادت صوری و یک رژیم ساده و عادی معرفی می کنند، برنامه ای کاملاً منظم و اصولی است که از جهات مختلف برای تأمین سلامتی بشر مفید و ضروری می باشد. در حقیقت، برنامه روزه داری عبارت است از اجرای یک برنامه بهداشتی کامل از نظر روانی و جسمی که از جهات مختلف قابل توجه است. در اين میان، موارد چندی از قبیل: هضم چربی های اعضای اصلي بدن و انتخاب رژیم لاغری براي مبارزه علیه چاقی، دفع سموم فلزی وارده از جو، برقراری مجدد اعتدال بیولوژیکی و شیمیایی بدن، درمان فلج های عصبی مقدماتی و تحریک اعصاب تخدیرشده با سموم داخلی و کیفیت تعدیل میل جنسی، از اهمیت خاصی برخوردارند.

۱۵. سلسله سخنراني هاي استاد رفيعي: عظمت ماه مبارك رمضان، قرآن و درمان بيماري هاي روحي و رواني

تدوين: سيد علي اكبر حسيني نيشابوري.

قم: دار المبلغین، ۱۳۹۳، ۳۴۴ صفحه.

مجموعه مباحثي در مورد عظمت ماه مبارك رمضان و استفاده هاي معنوي از اين ماه است. در ابتداي اين نوشتار، به بحث در مورد نقش ماه رمضان و روزه در خودسازي و درمان بيماري هاي روحي پرداخته شده، لزوم استفاده از قرآن براي شفاي قلوب در اين ماه و نيز سيره اهل بيت-علیه السلام- در خصوص استفاده بهينه از ماه رمضان بيان شده است.

جذبه هاي معنوي قرآن و نقش آن در رفع افسردگي و اضطراب و تأثیر اُنس با قرآن بر آرامش و آسايش و اميدواري به پروردگار و رحمت او و بيان برخي مسائل اخلاقي و اعتقادي مانند: مقدربودن رزق و روزي، عوامل كم يا زيادشدن رزق و روزي، آثار منفي شهوت راني، رواج برخي خرافات در مسائل ديني، آفات عجله و شتاب در امور مختلف زندگي، اهميت نظم و انضباط از منظر دين و بررسي آموزه هاي اعتقادي و تفسيري خطبه فدكيه، از مهم ترین سرفصل های این کتاب است.

۱۶. صفاي رمضان با نگاهي بر نهج البلاغه: ديدگاه هاي استاد غلامحسين ابراهيمي ديناني

تدوين: اسماعيل منصوري لاريجاني، به اهتمام: ابوالفضل تاجيك.

تهران: صدای و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۳، ۱۳۰ صفحه.

در اين كتاب، ديدگاه هاي استاد غلامحسين ابراهيمي ديناني درباره رابطه علم و عبادت، قدر شب و شب قدر و ارتباط آن با روابط اجتماعي و حق الناس، چيستي زمان و مكان، وابستگي و وارستگي و راه رسيدن به معرفت بيان شده است. از ويژگي هاي بارز اين مجموعه، بيان مطالب عميق حكمت آميز و عرفاني در قالب الفاظ و اصطلاحات روشن براي فهم دقيق مطلب است.

۱۷. نقش روزه در درمان بیماری ها

نویسنده: دکتر اتوبو خنگر، مترجم: علی اکبر مهدی پور.

تهران: انتشارات کعبه، ۱۴۰۴ق، ۱۱۲ صفحه.

کتاب فوق که به هشت زبان دنیا ترجمه شده، بر اساس تجربه های نیم قرن پژوهش در درمان به وسیله روزه انتشار یافته و از روزه به عنوان اسرار اعجازآمیز در درمان بیماری ها نام برده شده است. نویسنده اذعان می دارد که طی ۴۵ سال در کلینیک خصوصی خویش، متجاوز از پنجاه هزار روزه درمانی را نظارت کرده است. وی معتقد است هنگام روزه، بدن بیمار، پست ترین مواد را از سراسر بدن جمع آوری کرده و می سوزاند و نیروهای نوسازی بدن، تصفیه و ترمیم بافت ها را شروع می کنند.

۱۸. نیایش در رمضان

نویسنده: علی حجتی كرمانی.

تهران: كتاب آوند دانش، ۱۳۸۷، ۳۸۸ صفحه.

شرح و تفسیر دعاهای ویژه روزهای ماه رمضان است. انگیزه نویسنده، آشنایی مخاطبان و درك هرچه بیشتر مفاهیم بلند نیایش اسلامی است. روش تحقیق، توصیفی موردی است. مطالب به شیوه اخلاقی و حدیثی بیان شده است. كتاب، حاوی سی دعای روزهای ماه رمضان است. نویسنده نخست متن دعا و ترجمه فارسی آن را آورده و سپس لغات را توضیح داده و به طور فشرده، هر دعا را شرح كرده است.

۱۹. ماه رمضان، اوج عروج انسان

نویسنده: محمدجواد حجتی كرمانی.

تهران: اطلاعات، چاپ اوّل، ۱۳۹۱، ۲۱۰۰ نسخه، ۴۰۷ صفحه.

این كتاب، مجموعه مقالات نویسنده است كه هر كدام بیانگر یكی از ابعاد اخلاقی و تربیتی و عرفانی ماه مبارک رمضان می باشد. در همین راستا، نگارنده بر دعا و قرائت قرآن و اهتمام به عبادات، به ویژه در شب های قدر، تأكید نموده، ابعاد سازنده دعا و مناجات و عبودیت در ماه رمضان را از منظری قرآنی و روایی بحث و بررسی نموده، همچنین به آثار سازنده معنوی روزه از زبان معصومان-علیه السلام- اشاره كرده است.

۲۰. انوار هدایت: شرح دعای رجبیه، مناجات شعبانیه، دعای سحر و دعاهای روزهای ماه مبارك رمضان

نویسنده: حسن علی نجابت شیرازی.

تهيه و تنظيم: حوزه علمیه شهید محمدحسین نجابت.

قم: فلاح، ۱۳۹۲، ۲۳۲ صفحه.

این نوشتار، تفسیر اجمالی برخی ادعیه مربوط به ماه های رجب، شعبان و رمضان و بیان ابعاد اخلاقی و عرفانی این ادعیه است. نویسنده به شرح بعضی اصلاحات و مفاهیم عرفانی موجود در دعاها پرداخته، ارتباط بین توحید و معارف توحیدی را با مسائل مربوط به امامت بیان نموده است.

۲۱. ماه های خودسازی: رجب، شعبان و رمضان

نویسنده: علی بن حسین ابن بابویه، مترجم: حسن نجف لو.

قم: مهر اميرالمؤمنين-علیه السلام-، ۱۳۸۷، ۱۲۷ صفحه.

در بررسی امتیازها و فضایل ماه های رجب، شعبان و رمضان و اعمال این سه ماه است. مجموعه اعمال مستحب در ماه های رجب، شعبان و رمضان كه ثواب های فراوانی برای آنها در روایات آمده، بیان شده است. نگارنده، روزه گرفتن، حج به جاآوردن، عبادت، استغفار، نمازخواندن، قربانی كردن، قرائت قرآن، شب زنده داری و تهجد، صدقه دادن و ذكر را از جمله مهم ترین اعمال این سه ماه دانسته، ثواب ها و آثار عبادات و طاعات در این ماه ها را با نقل روایاتی از معصومان-علیهم السلام-، بیان كرده است.

۲۲. آداب روزه داری و احوال روزه داران: از بیانات حضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنه ای(مُدّ ظله العالي)

به کوشش: علی رضا مختارپور قهرودی.

تهران: انقلاب اسلامی، وابسته به مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، ۱۳۹۱، ۴۲۶ صفحه.

اثر حاضر، دربردارنده گزیده ای از تحلیل ها، نصایح و مواعظی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت الله خامنه ای است که در ماه های رمضان در طول بیست و دو سال گذشته ایراد کرده اند. موضوع این سخنان، مباحثی همچون: ماه مبارک رمضان، معارف دینی مربوط به روزه داری، آداب دعا و تکالیف مؤمنان از نظر فردی، اجتماعی و سیاسی در این ماه مبارک است. مهم ترین محورهای این مباحث، عبارت اند از: توصیه بر قرائت، فهم و اُنس با قرآن، تبیین جامع مفاهیمی چون: تقوا، دعا، مناجات و استغفار، تحلیل زندگی و شخصیت امام علی-علیه السلام-. موضوعات اصلی این مباحث، در نوزده فصل تنظیم شده است که بخش پایانی، به ذکر نمونه هایی از دعاهای معظم له در ماه مبارک رمضان اختصاص دارد.

۲۳. سرّی از عشق: شرح دعاهای روزهای ماه مبارك رمضان

نویسنده: محمدعلی نجفی یزدی.

تهران: شمس الشموس، ۱۳۹۰، ۶۵۰ صفحه.

شرحی اخلاقی و عرفانی بر دعاهای روزهای ماه مبارك رمضان است. در این كتاب، به بحث در مورد محتوای عرفانی ادعیه ماه رمضان مانند: توحید و خداشناسی، رابطه توحید با ولایت اهل بیت-علیهم السلام-، نشانه های موحدان، اسما و صفات الهی و كسب مقامات سلوكی پرداخته شده است.

۲۴. روزه، درمان بیماری های روح و جسم

نویسنده: حسين موسوي راد لاهيجي

قم: جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي، ۱۳۹۱، ۲۷۸ صفحه.

نگارنده، پس از بررسي جنبه هاي گوناگون ماه مبارك رمضان در تاريخ مسلمانان، فضايل روزه را برمي شمارد. سپس اين مقولات را مطرح مي سازد: بيان آداب و شرايط روزه دار، حكمت مشروعيت روزه، نقش روزه در اخلاق، صبر و مقاومت، روزه از نظر قرآن و دانشمندان شرق و غرب و مباحثي از اين قبيل. بخش هاي پاياني اثر، به احكامي نظير: مستحبات و مكروهات روزه، زكات فطر، عيد فطر و روزه هاي مستحبي اختصاص يافته است.

۲۵. هدیه رمضان

نویسنده: سید صالح رکنی

تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۵، ۴۵ صفحه.

این کتاب، با استناد به احادیث و روایات ائمه اطهار-علیهم السلام-، به بحث در خصوص افطاری دادن، سحری خوردن، دعای افطار، برخی آداب و اعمال روزه و نیز فلسفه روزه پرداخته، فضیلت روزه در ماه های رجب، شعبان و رمضان را بیان کرده است.

۲۶. جشن مهمانی خدا

نویسنده: مهدی جعفری.

تهران: نشر جلی، ۱۳۷۵، ۱۷۳ صفحه.

کتاب یادشده، حاوی هشت فصل است و در آن، مطالبی همچون: روزه و روزه داری، اهمیت ماه رمضان، آداب ماه رمضان، رمضان در بستر تاریخ، احکام روزه، تقویم عبادی، رمضان و حکایات، رمضان در آیینه نظم پارسی درج شده است. از نکات مهم این کتاب، بیان خطبه شعبانیه، آداب تلاوت قرآن، شب های قدر، ضربت خوردن علی-علیه السلام-، انواع روزه، راه های ثابت شدن اول ماه شوال و زکات فطره و شرایط آن می باشد.

۲۷. روزه، ضیافت نور

نویسنده: سید حمید علم الهدی.

قم: هویزه، ۱۳۷۵، ۹۶ صفحه.

کتاب فوق با بیانی شیرین و روان، امکان آشنایی نوجوانان و جوانان با برخی اهداف و احکام روزه را فراهم می سازد. نویسنده با پرداختن به موضوعاتی از قبیل: جسم و روح، برتری انسان، شناسایی روح و جسم سالم، به وادی ماه مبارک رمضان وارد شده، به مطالبی درباره این ماه از قبیل: مهمانی خدا، آداب ورود، احکام روزه، دعای افطار، خودسازی، برنامه های رمضان، شب قدر، روزه داران نمونه و آثار و فواید روزه بر جسم و روان می پردازد.

۲۸. ره توشه رمضان

نویسنده: عباس عزیزی.

قم: مرکز انتشارات دار النشر، ۱۳۷۲، ۱۷۶ صفحه.

کتاب مذکور که در نُه فصل به نگارش درآمده است، ابتدا به ذکر گناهان روزمره و اعمال ماه مبارک رمضان می پردازد، آن گاه فضیلت ماه مبارک رمضان را بیان کرده، با ذکر اعمال وارده در این ماه، فلسفه و آثار روزه و مفهوم روزه واقعی را تبیین می نماید، سپس در بخشی دیگر، به معرفی آداب دعا در این ماه می پردازد.

۲۹. روزه از دیدگاه قرآن و عترت

نویسنده: سید جعفر میرعظیمی.

قم: انتشارات رسالت، ۱۴۱۵ق، ۲۲۰ صفحه.

این کتاب، روزه را از دیدگاه آیات قرآنی و احادیث معصومان-علیه السلام- بررسی کرده، آن گاه نظر دانشمندان درباره اهمیت روزه داری را بیان نموده، کتاب را با شناخت فلسفه و اهمیت روزه و دعا و داستان هایی در این زمینه و نیز وقایعی که در ماه رمضان اتفاق افتاده است، ختم می کند.

۳۰. موسیقی رمضان در ایران

به اهتمام: هوشنگ جاويد، ويراستاران: سيد عليرضا ميرعلي نقي و بهمن سميعي.

تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، شركت انتشارات سوره مهر، ۱۳۸۳، ۳۰۸ صفحه.

نگارنده در اين اثر، درباره نقاره و نقاره زني در ايران، به ويژه در ماه رمضان، اين اطلاعات و مباحث را به دست مي دهد: ۱. آيين سحر و آواها و نواهاي بيدارسازي در ماه رمضان؛ ۲. آوازهاي نيمه ماه رمضان در مناطق مختلف ايران؛ ۳. آيين نوبت زني يا نقاره زني در ايران پيش از اسلام و پس از اسلام تا زمان معاصر؛ ۴. گفت وگو با برخي نقاره زنان معاصر. مطالب پاياني كتاب درباره نقاره زنان، آلات موسيقي مخصوص در ماه رمضان، معرفي اماكن و مناطقي است كه نقاره زني در آنجا معمول بوده است.

۳۱. لیلة القدر و انسان کامل

نویسنده: عبدالرضا مؤدب شمار.

رشت: نستوه، ۱۳۹۰، ۴۸ صفحه.

در اين کتاب، به معرفي همه جانبه شب قدر پرداخته شده است. کتاب حاضر که با توجه به آيه هاي قرآن، روايت هاي معصومان-علیه السلام- و تفسيرهاي قرآني تدوين گرديده، تلاشي است در بازشناسي ليلة القدر و ارتباط آن به دستيابي تعريفي از انسان کامل، تبديل و تحول روحي و توضيح اينکه ليلة القدر، فاطمه زهرا-سلام الله علیها- است و درک ليلة القدر با تمسک جستن به امام زمان-علیه السلام- ممکن خواهد بود.

۳۲. اميرالمؤمنين-علیه السلام-، ليلةالقدر است (تفسير و تأويلي عرفاني بر سوره قدر)

نویسنده: علي سليماني بروجردي.

قم: دار التفسير، ۱۳۹۱، ۲۲۸ صفحه.

نويسنده در اين اثر، در خصوص سوره قدر، بررسي هايي تفسيري و تحليل هايي روايي را به انجام رسانده و در نهايت، تأويل اصلي ليلة القدر را با امام علي-علیه السلام- مطابق دانسته است. در فصل اوّل معاني ليلة القدر، در فصل دوم ادله ليلة القدربودن امير مؤمنان-علیه السلام- و در فصل سوم تفسير و تأويل آيه هاي پنج گانه سوره قدر آورده شده است. در ادامه، دو روايت مبني بر ارتباط سوره قدر با موضوع ولايت منعكس شده است.

۳۳. مدیریت زمان ویژه شب قدر

نویسنده: هدي نيلي پور.

قم: سلسبيل، ۱۳۸۷، ۱۵۲ صفحه.

در اين كتاب، با توجه به معارف و تعاليم شب قدر، اصول و قواعد مديريت رفتاري يك مسلمان و شیوه خودسازي و مديريت بر نفس در بیست اصل تشريح شده است، شامل: برخورد هوشمندانه با زمان، تدبير براي تقدير، توجه به راهكارهاي علمي و عملي براي درك ليلةالقدر، قرآن محوري، امام شناسي، فاطمه شناسي، حسين شناسي، انسان شناسي، بهره گيري از دعا، فرشته شناسي، تفكر، خدمت به مردم، نگاه سياسي به ليلةالقدر، مانع شناسي، قلب محوري، تماس با آب، علم آموزي، بهره گيري از مكان هاي مقدس و آشنايي با فضيلت سوره قدر.

۳۴. نقش روزه در تربیت انسان

نویسنده: يحيي نحوي.

مشهد: دامينه واسع، ۱۳۸۶، ۲۰۰ صفحه.

بيان بعضي مسائل متعلق به روزه و رمضان، از نگاه اهل سنت است كه در آن به طور اختصار، آنچه بر فرد مسلمان انجامش واجب و تركش لازم است، نوشته شده است.

۳۵. روزه عارفان

نویسنده: احمد نجفي قوچاني، به اهتمام: عادل علوي.

تهران: تأويل، ۱۳۸۱، ۲۴۸ صفحه.

در اين نوشتار، با استناد به آيات قرآن، احاديث، روايات و حكايت هاي پندآموز، فوايد مادي و معنوي روزه و ساير اعمال عبادي تشريح شده است. برخي موضوعات كتاب عبارت اند از: شرايط روزه دار، ماهيت ميهماني خدا، واقعيت بهشت و جهنم، شرط هدايت قرآن، راه فهم قرآن، روح و جسم عبادات، رمز استجابت دعا، معناي ادب و شرايط مؤمن.

۳۶. اهمیت پزشکی روزه در سلامت انسان

نویسنده: حبيب الله جعفري.

تهران: مؤسسه انتشارات اميركبير، ۱۳۸۸، ۱۰۸ صفحه.

نقش روزه در صحت و سلامت انسان از منظر پزشكي بررسي و تبيين شده است. نگارنده، ضمن به دست دادن تعريف و تاريخچه روزه در ساير اديان، برتري ماه رمضان را بر ساير ماه ها يادآوري مي شود. سپس با بيان رابطه غذا و روزه، نقش آن را در مبارزه با چاقي خاطر نشان مي كند. در ادامه از رابطه روزه با برخي بيماري ها سخن به ميان آورده، توصيه هاي پزشكان جهان در مورد روزه، دفع سموم وارده از جو (اتمسفر) به وسيله روزه، اهميت روزه در تعديل ميل جنسي، نقش روزه در بهداشت رواني و نقش روزه در كاهش ابتلا به سرطان، از ديگر مباحث این اثر است .

۳۷. راز روزه: كاوشي در آثار جسمي، رواني و اجتماعي روزه

نویسنده: محمدجواد شيخ شعاعي و علي رضا شيخ شعاعي.

کرمان: راه سبز، ۱۳۸۴، ۸۸ صفحه.

آثار معنوي، عبادي، جسمي و رواني روزه به همراه آيات و رواياتي ذكر گرديده است. همچنين اطلاعاتي درباره روزه داري در دين يهود و مسيحيت و اديان باستاني آمده است. در پايان تفاوت روزه اسلامي با روزه هاي طبي بيان شده است.

۳۸. ارزش و اهمیت ماه مبارک رمضان

نویسنده: سید حسین شیخ الاسلامی.

قم: دفتر انتشارات اسلامی، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۷۳، ۲۶۲ صفحه.

کتاب، با استناد به آیات قرآن و روایات معصومان-علیهم السلام-، فضایل و نام های ماه مبارک رمضان را بیان کرده و به بيان وظایف روزه داران، اعمال و آداب و مستحبات این ماه پرداخته است.

۳۹. معراج الصائمین

نویسنده: سید عزیزالله امامت کاشانی.

قم: مجمع متوسلین به آل محمد-صلی الله علیه و آله- کاشان، ۱۳۷۲، ۴۱۶ صفحه.

در باب فضیلت روزه ماه مبارک رمضان، علت وجوب سی روز روزه، فواید روزه، مراتب و درجات آن، نیز خصایص ماه مبارک رمضان بحث کرده و در پایان، تعدادی از دعاها و اعمال ماه مبارک رمضان را آورده است.

۴۰. ماه خدا

نویسنده: سید عبدالحسین دستغیب.

شیراز: مسجد جامع عتیق شیراز، ۱۳۵۷، ۳۱۶ صفحه.

خلاصه بیانات آیت الله دستغیب در شرح و تفسیر خطبه شعبانیه پیامبر اکرم-صلی الله علیه و آله- در فضیلت ماه مبارک رمضان است. پایان اثر، در بیان بعضی از مراسم و آداب روزه داری است.