دکترمجید رضاییان- استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیسم

روزنامه‌نگاری دارای ژانرهای مختلفی نظیر ژانر روزنامه‌نگاری خبری، توسعه، تحقیقی و تحلیلی است. در شرایط فعلی روزنامه‌نگاری تحلیلی به عنوان یک ژانر مسلط در جهان، با مطبوعات شناخته می‌شود. از این رو چرخه روزنامه‌نگاری تحلیلی با عدم چاپ مطبوعات قطع خواهد شد. در حقیقت شکست و قطع چرخه روزنامه‌نگاری تحلیلی، در خبرگزاری‌های رسمی و حرفه‌ای و همچنین در مطبوعات مکتوب اتفاق می‌افتد. البته بعد از این دو نهاد اطلاع‌رسانی می توان شبکه‌های خبری تصویری و تلویزیونی که به نوعی خبر تولید می کنند را هم یکی از حلقه های این چرخه دانست. آنچه که مسلم است، توجه به این نکته است که در کشور ما در میان هجمه اخبار جعلی و شایعات موجود در فضای وب و شبکه های مجازی، بار روزنامه‌نگاری تحلیلی و درست در کنار روزنامه‌نگاری خبری، بر عهده خبرگزاری‌ها و مطبوعات مکتوب است. معمولاً هنگامی که در فضای وب یا در شبکه های اجتماعی خبری را مطالعه می‌کنیم برای یافتن پاسخ پرسش‌ها و چرایی های ایجاد شده نسبت به آن خبر و به طور کلی آگاهی از تحلیل های صحیح مربوط به آن خبر به مطبوعات قوی، محکم و تحلیلی مراجعه می‌کنیم. مطبوعاتی که نبود آنها می‌تواند به ابهام در درک صحیح خبر بینجامد. امروزه در همه جای دنیا شیوع بیماری کرونا به یک بحران تبدیل شده است، اما این امر نه تنها مانع انتشار مطبوعات نشده بلکه اقتضائات شیوع این بیماری نحوه توزیع مطبوعات را تغییر داده است. معتقدم انتشار مطبوعات در کشور ما نیز نباید متوقف می‌شد هر چند این موضوع موقتی است اما می‌تواند پایه بسیاری از تصمیم گیری های بعدی در مسائل و اتفاقات آینده باشد. این در حالی است که مطبوعات همواره در بحران ها و مشکلات و اتفاقات جاری در جامعه اثرگذار بوده اند از این رو باید با توجه به نیازهای موجود به مطبوعات کمک شود تا در بحران کرونا خود را بازیابی و نقشی موثر ایفا کنند. تغییر سیستم توزیع یکی از همین اقتضائات به شمار می آید. به این صورت که دکه ها کمتر دیده شوند و در مقابل سیستم ارسال روزنامه برای مشترکین با رعایت نکات بهداشتی بیشتر مورد توجه قرار گیرند. این امر می تواند به روزنامه‌نگاری تحلیلی که در همه جای دنیا مورد توجه است رسمیت ببخشد.
 گاهی بیان می‌شود تیراژ مطبوعات کم شده، بنابراین توقف آن هم مشکلی ایجاد نمی کند. این تصور و طرز فکر به هیچ وجه درست نیست چرا که گاهی بنا به شرایط ممکن است تیراژ یک روزنامه کاهش یابد اما مشاهده می شود که مطالب آن روزنامه۸ الی ۹برابر و حتی تا ۲۰ برابر تیراژ چاپ شده، در فضای وب دیده می‌شود و کانون‌های تصمیم‌گیری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حقیقت این است که در شرایط کنونی مطبوعات با طرح مسائل و مشکلات در تصمیم گیری های صحیح اثرگذار بوده اند. پیاده‌سازی طرح فاصله گذاری اجتماعی توسط مسئولین که یکی از مهمترین راه حل های غلبه بر بحران کرونا به شمار می آید نمونه ای از نقش غیرقابل انکار مطبوعات در تصمیم گیری های اخیر است. بنابراین نمی‌توان تاثیر مطبوعات در این شرایط بحرانی را نادیده گرفت. درحال حاضر همان گونه که پزشکان در خط مقدم مبارزه با بحران کرونا هستند، روزنامه‌نگاران و مطبوعات نیز در میان هجمه خبرهای جعلی و شایعات موجود در فضای مجازی پناهگاه مردم به‌شمار می آیند.