میثم لطفی-خبرنگار
اپل که تولید همه محصولات الکترونیکی خود را به چینی‌ها سپرده است با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد شیوع هرچه بیشتر ویروس کرونا روی کسب و کار آن تأثیر مستقیم گذاشته است و در نخستین فصل از سال ۲۰۲۰ میلادی درآمدهای این شرکت کمتر از پیش‌بینی‌های قبلی خواهد بود. در بخش دیگر، سامسونگ همزمان با رونمایی از پیشرفته‌ترین گوشی هوشمند خود توضیح داد چند کارخانه بزرگ چینی همکاری‌های خود را با این شرکت به حالت تعویق درآورده‌اند و به‌همین خاطر نسل جدید گوشی‌های سامسونگ با تأخیر وارد بازار می‌شود.
دیگر خبرها حاکی از آن است که تمامی کارخانه‌های تولید ماژول‌های دوربین و فیبر نوری در شهر «ووهان» چین تعطیل شده‌اند و خدمات مربوط به نسل پنجم شبکه‌های مخابراتی یا همان ۵G در بسیاری از نقاط این کشور مختل شده است.
همچنین تولید کنسول‌های بازی ایکس‌باکس وان مایکروسافت و پی‌اس۴ سونی به کمترین میزان خود در سال‌های اخیر رسیده است و بازار جهانی در هفته‌های اخیر کاهش ۱۶ درصدی فروش ساعت‌های مچی هوشمند، رایانه‌های شخصی و اسپیکرهای هوشمند را تجربه می‌کند. اینها بخشی از تأثیرات ویروس کرونا یا ۲۰۱۹-nCoV محسوب می‌شود و هنوز هیچ روش درمانی برای جلوگیری از شیوع آن کشف نشده است.
این ویروس خطرناک به‌صورت همزمان بازار شبکه‌های اجتماعی را داغ کرده است و خبرهای جعلی پیرامون این موضوع بیشتر از هر زمان دیگر در پلتفرم‌های آنلاین دست به دست می‌شوند. با این توضیحات چرا برخی کارشناسان معتقدند که ابزارهایی نظیر فیس‌بوک و توئیتر شیوع سریع‌تر ویروس کرونا را باعث شدند؟
این شبکه‌های اجتماعی ویروسی
در حالی که مقامات بهداشت عمومی برای توقف شیوع ویروس کرونا به‌صورت شبانه روزی تلاش می‌کنند، دو مانع اساسی را پیش روی خود می‌بینند: از بین رفتن اعتماد مردم به رسانه‌ها و سیستم درمانی و انتشار اخبار جعلی. آخرین گزارش‌ها  ابتلای بیش از ۱۷۵ هزار نفر به کرونا را تأیید می‌کند و شمار قربانیان مبتلا به این ویروس مرگبار از ۲۱۰۰ نفر هم فراتر رفته است.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا که زمانی انتقال این ویروس از حیوانات را تأیید کرده بود هم‌اکنون با رد این سخن می‌گوید کرونا، بسرعت بین انسان‌ها منتقل می‌شود و ماسک‌های معمولی قادر نیستند جلوی انتشار این ویروس را بگیرند. در این میان انبوه شایعات مرتبط با این بیماری روی شبکه‌های اجتماعی نظیر رِدیت، وِیبو، توئیتر و فیس‌بوک منتشر می‌شود. دولت مالزی هفته گذشته اعلام کرد پنج نفر را به اتهام انتشار آنلاین اخبار نادرست در مورد ویروس کرونا دستگیر کرده است. در چین و هنگ‌کنگ نیز گروه‌های دولتی ویژه برای زیر نظر گرفتن تمام مطالب آنلاین مرتبط با ویروس کرونا تشکیل شده است و چینی‌ها برای متخلفان در این زمینه جریمه‌های سنگین در نظر گرفته‌اند.
مدیر واحد بهداشت و درمان شرکت فیس‌بوک این هفته با انتشار مطلب وبلاگی اعلام کرد این پلتفرم حجم گسترده‌ای از اطلاعات نادرست مرتبط با ویروس کرونا از جمله روش‌های درمانی نادرست نظیر نوشیدن مایع سفیدکننده برای درمان کرونا را حذف کرده است و تمامی هشتگ‌هایی را که به نحوی با این بیماری مرتبط هستند  در اینستاگرام رصد می‌کند.
آخرین نظرسنجی‌ مرکز گالوپ نشان می‌دهد میزان اعتماد مردم به برخی مراکز نظیر دفتر ریاست جمهوری، کنگره، روزنامه‌ها و اخبار تلویزیونی امریکا به کمترین میزان خود در دهه‌های اخیر رسیده است و شبکه‌های اجتماعی مهم‌ترین عامل اثرگذار در این زمینه بوده‌اند. از همه بدتر اینکه مردم در کشورهای مختلف جهان اعتماد خود را به مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی از دست داده‌اند و در حالی که پایان سال ۲۰۱۹ میلادی ۳۶ درصد مردم نسبت به سیستم پزشکی و درمانی اعتماد «زیاد» یا «بسیار زیاد» داشتند، این رقم هم‌اکنون به کمتر از ۷ درصد رسیده است که پایین‌ترین میزان اعتماد از سال ۱۹۷۵ تاکنون است. مرکز تحقیقاتی گالوپ می‌گوید این بی‌اعتمادی که ریشه در شایعه پراکنی‌های شبکه‌های اجتماعی دارد موجب شده است مردم سراغ مراکز درمانی نروند.
عواقب انتشار اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی بسیار خطرناک است. زمانی که اخبار نادرست بین مردم منتشر می‌شود مقامات بهداشتی و درمانی نمی‌توانند اقدامات لازم را براحتی انجام دهند. «مَت جاکوب» معاون مرکز مدیریت و پیشگیری بیماری‌های امریکا در این خصوص می‌گوید: «سال ۲۰۱۴ که ویروس ابولا شیوع پیدا کرد شاهد ترس و واهمه زیاد بین مردم بودیم و این مسأله ما را با مشکلات فراوان مواجه کرد. شایعات کار را بسیار دشوار کرده بود، زیرا کارشناسان بهداشت عمومی زمان زیادی را صرف می‌کردند تا جلوی بروز اخبار نادرست را بگیرند و مردم را قانع کنند تا روش‌های درمانی را به کار بندند».
رسانه‌های اجتماعی مهم‌ترین عامل اثرگذار در گسترش اخبار جعلی، نظریه‌های توطئه و شایعات هستند و این اتفاق باعث می‌شود مقامات بهداشتی و درمانی نتوانند بخوبی به وظایف خود عمل کنند. مطالعه مؤسسه فناوری ماساچوست سال گذشته نشان داده اخبار دروغ ۷۰ درصد بیشتر بازخورد کاربران را در توئیتر به‌دنبال دارند.

این فناوری‌های مبتلا شده
گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که انتشار ویرس کرونا تولیدکنندگان محصولات فناوری را با مشکل مواجه کرده است. اپل از جمله شرکت‌هایی است که بیشترین آسیب را در این زمینه دید. در حالی که بخش اعظم گوشی‌های هوشمند جهان در کشور چین ساخته می‌شود، مرکز تحقیقاتی گارتنر در تازه‌ترین گزارش خود توضیح داد از ابتدای سال ۲۰۲۰ تاکنون تولید این محصول ۱۲ درصد کاهش یافته است که این روند بزرگ‌ترین سیر نزولی در پنج سال گذشته محسوب می‌شود. زنجیره تأمین نیروی کار در کشور چین بسیار دشوار شده است و به تعویق افتادن فرآیند تولید و ازسرگیری مجدد فعالیت‌های کاری در این کشور شرکت‌ها را با مشکل مواجه کرده است. در این میان بسیاری از تولیدکنندگان گوشی و دیگر محصولات الکترونیکی با کمبود قطعات مواجه شده‌اند. تعداد زیادی از تأمین‌کنندگان فیبر نوری در شهر «ووهان» چین به‌عنوان منشأ اصلی شیوع ویروس کرونا به‌طور کامل تعطیل شده‌اند و این اتفاق تولید جهانی این محصول را ۲۵ درصد کاهش داده است. با این جریان نصب و راه‌اندازی ایستگاه‌های پایه برای شبکه‌های مخابراتی ۵G در چین مختل شده است و دولت چین هم بسیاری از پروژه‌های خود را به حالت تعویق درآورده است. تولیدکنندگان حافظه‌های فلش DRAM و NAND به علت انباشت مواد و سطح بالای اتوماسیون در فازهای نیمه هادی که توسط شرکت‌هایی مانند سامسونگ اداره می‌شوند بشدت تحت تأثیر قرار گرفته‌اند. از طرف دیگر تولید کنسول‌های باز‌ی هم با مشکل مواجه شده است و مایکروسافت می‌گوید عرضه نسل بعدی کنسول ایکس‌ باکس را تا زمان ریشه‌کن شدن ویروس کرونا به تعویق می‌اندازد.
 مرکز تحقیقاتی گارتنر پیش‌بینی کرده است که به طور کلی ساعت‌‌های مچی هوشمند، رایانه‌های شخصی، لپ‌تاپ‌ها و اسپیکرهای هوشمند بیشترین آسیب را از ویروس کرونا می‌بینند و باید دید شرکت‌های بزرگ فناوری برای گریز از این بحران چه روش‌هایی را به‌کار خواهند گرفت.