حمید سوری‌-رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید- ۱۹

الگوی واکسیناسیون در شرایط اپیدمی با شرایط عادی، متفاوت است، آنچه در اپیدمی مهم است کاهش بیشتر بار بیماری است، اما از آنجایی که در اپیدمی‌ها، واکسیناسیون عمومی مطرح می‌شود توجه به این نکته بسیار مهم است که هیچ کشوری نمی‌تواند در کوتاه ترین زمان، تمام تقاضا برای واکسیناسیون را پاسخ دهد. بنابراین دست به اولویت‌بندی می‌زند. اولویت‌بندی یعنی گروه‌هایی که در معرض خطر بیشتری در مواجهه ابتلا به کرونا قرار دارند، جزو نخستین گروه‌های دریافت‌‌کننده واکسن باشند. بنابراین در هیچ کشوری، تمام مردم، نیاز به واکسیناسیون ندارند یا در اولویت قرار ندارند؛ مثلا کودکان، یا افرادی که به تازگی مبتلا شده‌اند و آنتی بادی در بدنشان تولید شده، یا گروهی که کمترین میزان مواجهه با این بیماری را دارند و شانس ابتلایشان کم است.

نکته دیگر این است که اولویت‌بندی واکسیناسیون در هر کشوری با کشور دیگر متفاوت است. یعنی اینطور نیست که کشوری بخواهد از الگوی اولویت‌بندی کشور دیگری استفاده کند. مثلا در ایران نیروهای درمان فعال در بخش مراقبت‌های‌ ویژه به‌عنوان اولویت درنظر گرفته شده‌اند اما در کشور دیگر ممکن است سالمندان در این اولویت باشند.

به هر حال با ورود بخش‌های دیگری از محموله واکسن در روزهای آینده، تعداد قابل توجهی از افراد هم واکسینه می‌شوند. مسئله مهم این است که واکسیناسیون کرونا، با ۲ دوز انجام می‌شود. یعنی یک دوز ایمنی ایجاد نمی‌کند، اما مسئله اینجاست که دوز دوم باید دقیقا از همان شرکت و تولید‌کننده دوز اول باشد، نمی‌توان برای کسی دوز اول را از یک شرکت تزریق کرد و دوز دوم را از شرکتی دیگر. هر چند که هیچ کشوری نمی‌تواند تمام نیازش به واکسن را تنها از یک کشور تامین کند و باید از مراجع مختلفی اقدام کند.

به هر حال کشور ما هم ملاحظات اقتصادی و شرایط نگهداری واکسن‌ها و… را درنظر می‌گیرد و ممکن است تنها از ۲ یا چند شرکت بتواند واکسن را تامین کند که طبیعتا هرکدام از این واکسن‌ها مزایا و معایب خودشان را دارند. نکته اینجاست که هیچ‌کدام از واکسن‌های ضدکرونای تولید شده، تأییدیه مجامع بین‌المللی را ندارند. هر شرکتی که تأییدیه گرفته و در قالب تأییدیه‌های اورژانسی بوده، ممکن است برخی از واکسن‌ها اثرات میان‌مدتی داشته باشند که برای کسی شناخته شده نباشد، این مسئله هم ارتباطی به شرکت سازنده ندارد. هم‌اکنون بیشتر واکسن‌ها به‌صورت کنسرسیو‌م‌های چند‌ملیتی تولید می‌شوند. مثل همکاری میان ایران و کوبا و یا ایران و چین برای تولید واکسن.
 بنابراین نباید به تبلیغات شرکت‌های مختلف سازنده واکسن گوش داد، هر کشوری الگوهای خودش را درنظر می‌گیرد و نگرانی‌اش اگر بیشتر از رسانه‌ها و شرکت‌های دیگر نباشد، کمتر نیست. متولی این مسائل، نظام درمان است؛ هر چند که این مسائل به اعتماد مردم به نظام سلامت گره می‌خورد. ناکارآمد کردن نظام سلامت در اپیدمی‌ها مانند سم عمل کرده و هیچ کمکی به جامعه و مردم نمی‌کند. به هر حال جایی مثل وزارت بهداشت و سازمان‌های مرتبط که تولیت نظام سلامت را بر عهده ‌دارند، اقدامات شان در سطح ملی است. بنابراین بهتر است در این‌باره با مردم صحبت و درباره مراحل واکسیناسیون گزارش‌های شفافی داده شود. از سوی دیگر مردم هم اطلاعات شان را از منابع رسمی دریافت کنند. مسئله اینجاست که واکسیناسیون جمعی با واکسیناسیون فردی متفاوت است. ممکن است افراد برای خرید واکسنی مثل آنفلوآنزا به داروخانه بروند و هر مدلی که مدنظرشان باشد بخرند، اما در ارتباط با واکسیناسیون جمعی اینطور نیست و باید نگاه جامع و کلی باشد. نباید فریب تبلیغات نسنجیده را خورد

. اینکه باید از فلان شرکت خریده شود و اگر از شرکت دیگری خریده شود، فلان اتفاق می‌افتد، محلی از اعراب ندارد. باید این را بدانیم که قرار نیست واکسن کرونا معجزه کند. کشورهای زیادی واکسیناسیون‌های گسترده‌ای انجام داده‌اند، اما آمار فوتی‌ آنها همچنان بالاست. مثل انگلستان که تا به حال حدود ۱۲میلیون نفر را واکسینه کرده‌‌‌اند اما فوتی‌های روزانه‌شان حدود هزار مورد است، یا در ایتالیا نزدیک به ۲٫۵میلیون نفر واکسینه شده‌اند اما بالای ۳۰۰مورد مرگ در روز دارند. آلمان هم همینطور. حتی برخی از  کشورها قبل از واکسیناسیون تعداد فوتی‌هایشان کمتر بود. بنابراین مردم فکر نکنند بعد از واکسیناسیون قرار است اتفاق ویژه‌ای بیفتد. درست است که واکسن، زنجیره انتقال را قطع می‌کند اما اینکه بگویند اگر واکسن بود فلان بازیگر یا بازیکن فوتبال جانش را از دست نمی داد، درست نیست.

هم‌اکنون نزدیک به ۱۲۵میلیون نفر در دنیا واکسینه شده‌اند، اما موارد مرگ، تغییر چشمگیری نداشته است. این بدان معنی است که بیشتر از اینکه نگران نوع واکسن باشیم، باید به اقدامات حفاظتی توجه و فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنیم. رعایت  مسائل  بهداشتی باید تا زمانی که ۷۰درصد جمعیت کشورها با واکسیناسیون، ایمنی جمعی پیدا نکرده‌اند ادامه داشته باشد. بنابراین واکسیناسیون تنها محدود به یک منطقه و کشور نمی‌شود.