رضا قربانی- عضو هیأت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران

وقایع خبری– فضای دیجیتال بشدت همه چیز را تغییر داده است؛ دنیای پول، ارزش، مالکیت و دارایی‌های مالی بشدت تحت تأثیر تحول دیجیتال قرار گرفته‌اند. به همین دلیل بسیاری از مدیران به‌دنبال مدیریت دیجیتال دارایی هستند، منتها روندی جدیدتر که پیش  روی همه قرار گرفته و باید به آن توجه کنند مدیریت دارایی دیجیتال است.
در دنیای دارایی‌های دیجیتال چند سالی می‌شود که مفهوم «کریپتواَسِت» (Cryptoassets) یا دارایی‌های کریپتویی و به تعبیری «رمز ارزش» خلق شده است؛ در این نوع از دارایی‌های دیجیتال ما فضای جدیدی از مالکیت را تجربه می‌کنیم. «رمزارزش»‌ها به سه دسته کلی کریپتوکارنسی‌ها (crypto currencies)، کریپتوتوکن‌ها (crypto token)و کریپتوکامودیتی‌ها (crypto commodity) تقسیم می‌شوند.
کریپتو کارنسی به «رمزارز» ترجمه شده و یکی از معروفترین انواع دارایی‌های دیجیتال است؛ مشهورترین رمز ارز جهان نیز «بیت کوین» است. کریپتوکامودیتی‌ها توکن‌هایی هستند که پشتوانه‌ای مانند طلا و نفت یا کالاهای فیزیکی مانند زعفران دارند؛ در این زمینه می‌توان از توکن‌های انرژی نام برد که قابلیت استفاده را به‌صورت گسترده  دارند. کریپتوتوکن‌ها رمزارزش‌های بدون پشتوانه‌ای هستند که پشتوانه آنها کالایی وجود ندارد و از آنها می‌توان در موارد خاصی مانند احراز یا تأیید هویت استفاده کرد.
از این‌رو دقت کنیم وقتی درباره ارز دیجیتال صحبت می‌کنیم باید تفاوت آن با رمزارزها، توکن‌ها و کریپتو کامودیتی‌ها و به طور کلی کریپتواست‌ها را در نظر داشته باشیم و بدانیم که منظور ما چه نوع ابزار مبادله ارزشی است که از آن حرف می‌زنیم.
اما فایده ارز دیجیتال چیست؟ باید گفت در هر نوع ارز دیجیتالی چه متمرکز و چه غیرمتمرکز، چه توسط بانک مرکزی ایجاد شود و چه از سوی نهادهایی غیر از بانک مرکزی، مهم‌ترین ویژگی آنها این است که ما را به دنیای دیجیتال می‌برند و همه آن مزایایی که در فضای دیجیتال وجود دارد، می‌توانیم یک جا داشته باشیم، مثلاً می‌توانیم انتقال ارزش را بسرعت انجام دهیم؛ یا بدون استفاده از شعبه‌های فیزیکی بانک‌ها و نهادهای مالی واسط نقل و انتقال، ذخیره، نگهداری و مدیریت ارزش (پول، ارز، مالکیت و …) را انجام دهیم.
اگر ارز دیجیتال متمرکز باشد، به مثابه همین پول‌هایی است که بانک مرکزی صادر کرده و ما به آنها پول یا ارز می‌گوییم، ولی اگر غیرمتمرکز باشند، مانند بیت کوین این ویژگی را دارند که در سراسر جهان یک ابزار نقل و انتقال ارزش باشند؛باید دقت کنیم در ارز دیجیتال‌هایی مانند کریپتوکارنسی‌ها یا رمزارز‌ها، مزایایی خلق شده که باعث شده برخی از نهادهای متمرکز مثل بانک‌ها هم علاقه داشته باشند وارد این دنیای جدید شوند.
 با توجه به دسته‌بندی که برای ارز دیجیتال ارائه دادیم یعنی همان کریپتو کارنسی، کریپتو کامودیتی‌ها و کریپتو توکن‌ها و ارزهای متمرکز، ابتدا باید مدل ذهنی خود را اصلاح کنیم. مفهوم پول در ایران در حال حاضر بشدت مبتنی بر سکه و اسکناس است. این را در زمینه مفهومی مانند ارزها هم می‌توانیم ببینیم؛ ما سال‌هاست که از دلار دیجیتال استفاده نمی‌کنیم و به ابزارهای پرداخت الکترونیکی بین المللی هم دسترسی نداریم؛ از این‌رو دلار برای ما بیشتر به شکل اسکناس قابل درک است و به‌دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌هایی که برای کشورمان وجود دارد، اجازه دسترسی به ابزارهای مرسوم دیجیتال را نداریم، پس هر ابزار جایگزینی را که در این زمینه خلق می‌شود  باید با آغوش باز بپذیریم. دنیا درهایش را به روی ما بسته و بستن درهای (دنیاهای )جدید به روی خودمان اشتباه است.
در نهایت این که وقتی از ارزهای دیجیتال CBDC صحبت می‌کنیم باید توجه داشته باشیم که کشورها و نهادهای حاکمیتی که مورد اعتماد مردم هستند هم می‌توانند وارد این فضا شوند و شروع به رقابت با بقیه کنند، یعنی اگر قرار است مثل یک پول که در کشور یکتا و انحصاری است با موضوع ارز دیجیتال بانک مرکزی برخورد کنیم حتماً شکست خواهیم خورد. نکته مهم این است کشورها سعی می‌کنند ابزارهای مختلفی را مطرح کنند که بتوانند با ابزارهایی مثل بیت کوین و اتریوم رقابت کنند؛ در چین یوان دیجیتال خلق شده و درامریکا هم «لیبرا» به جاهای خوبی رسیده و در کشورهای دیگر هم ارزهای دیجیتال جای خودشان را پیدا کرده‌اند؛ در ایران هم باید از این فرصت استفاده کنیم.‌